Η άδηλος αναπνοή και η σημασία της

Η επιδερμίδα μας και η άδηλος αναπνοή

Σχεδόν τα μισά από ότι τρώμε και πίνουμε, αποβάλλονται μέσω της άδηλης αναπνοής από το σώμα μας...
Δυστυχώς, τη σημερινή εποχή οι άνθρωποι με τη χρήση διαφόρων καλλυντικών και ρούχων, με την καθιστική εργασία και τη μη άσκηση, σταματάνε και εμποδίζουν την άδηλο αναπνοή, με αποτέλεσμα αυτά τα άχρηστα υλικά και οι τοξίνες να συσσωρεύονται στο σώμα. Επίσης μερικοί άνθρωποι που δεν ιδρώνουν έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα, ενώ όση πιο άσχημη είναι η μυρωδιά του ιδρώτα, τόσες περισσότερες τοξίνες και άχρηστα υλικά υπάρχουν στο σώμα μας και αποβάλλονται.

Στο παρακάτω κείμενο θα βρείτε μαζικές πληροφορίες από την Ελληνική βιβλιογραφία, για την άδηλο αναπνοή και τον σημαντικό της ρόλο στην υγείας μας.

Η άδηλος αναπνοή του δέρματος στα έντυπα βιβλία της Νεοελληνικής Αναγέννησης

Β. Καραμπερόπουλος Δ.
Στα έντυπα ελληνικά βιβλία της εποχής του 18ου και των αρχών του 19ου αι. γίνεται, πολλές φορές, αναφορά στα πειράματα του Σανκτόριο και, μάλιστα, αναγράφονται διάφορες μετρήσεις του, που αναφέρονταν, όπως φαίνεται, στα κείμενα του. Επίσης, τονίζεται η σημασία της λειτουργίας της αδήλου διαπνοής του δέρματος και η συμβολή της στην διατήρηση της υγείας, διά της αποβολής των αχρήστων υλών του αίματος. Μνημονεύονται οι παθολογικές καταστάσεις, που παρουσιάζονται στον ανθρώπινο οργανισμό κατά την δυσλειτουργία της αδήλου διαπνοής.

Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη των εντύπων ελληνικών βιβλίων έδειξε ότι, ήδη από τα 1745, στο βιβλίο του Ιταλού καθηγητού Ιωάννου Δομίνικου Σανκτόριου "Διδασκαλία Θεωρικοπρακτική περί πυρετών", μεταφρασμένο από τον Αντώνιο Στρατηγό, αφιερώνεται κεφάλαιο «Περί διαφορήσεως». Σημειώνεται η σημασία της λειτουργία αυτής του δέρματος στην διατήρηση της υγείας και μνημονεύεται ο Σανκτόριος, για τον οποίο γράφει ότι «εκλέχθη ερμηνευτής της Θεωρητικής Ιατρικής εις την Ακαδημίαν του κλεινού Παταβίου. Έγραψε πολλά υπομνήματα εις τον Ιπποκράτην, εις τον Γαληνόν και εις τον Αβικένναν και δια τριάκοντα ολΜτελή έτη εκοπίασε με πολλαίς δοκιμαίς εις το να σύνθεση την περιβόητον Στατικήν Ιατρικήν». Στο βιβλίο «Νουθεσίαι εις τον λαόν», του διασήμου ιατρού της Λωζάνης Samuel Andre Tissot (1728-1797), που κυκλοφόρησε στη Βενετία το 1780 μεταφρασμένο από την Ιταλική έκδοση «εις κοινήν ωφέλειαν», σημειώνεται ότι:

«η άδηλος διαπνοή είναι εκείνο το υγρόν, οπού παντοτινά ευγαίνει από τους πόρους του δέρματος, το οποίον αγκαλά και να μην φαίνεται είναι όμαις μέγα και πολύ, διότι άν ένας υγιής έφαγε ή έπιε οκτώ λύτραις εις μίαν ημέραν, αι τέσσαρες ευγαίνουν εις κόπρον και κάτουρον και το επίλοιπον χάνεται εις άδηλον διαπνοήν» παραθέτοντας, μάλιστα, αριθμητικά στοιχεία από τα πειράματα του Σανκτόριο.

Στη συνέχεια, τονίζεται ότι η διαταραχή της λειτουργίας της αδήλου διαπνοής είναι πηγή αρρωστιών «Φαίνεται εύκολα ότι αν εμποδισθή τοιαύτη διαπνοή, και αντίς να εύγη από τους πόρους τοιούτον υγρόν, άν φερθή εις κανένα εσωτερικόν μέρος, ημπορεί να προξενήση πολλά κακό και τούτη είναι μία από ταις μεγαλήτεραις και συχνότεραις αιτίαις αρρωστιών».

Ο ιατρός Κων. Μιχαήλ στο βιβλίο, το οποίο μετέφρασε από τα γαλλικά, αναφέρει ότι «ένα άλλο αποτέλεσμα λυπηρόν της καθιστικής ζωής είναι το να σμικρύνη την ανεπαίσθητον διαφόρησιν, αυτήν την εκκένωσιν δηλαδή την αξιωτάτην και αναγκαιοτάτην, της οποίας η τάξις είναι από τα κεφαλαιόιδη της υγίειας φρούρια». Παρατηρεί ότι τα αγγεία, διά των οποίων η άδηλος διαπνοή ενεργείται, είναι ασθενή και δεν αποβάλλονται «αι περιτταί υγρότητες, από τας οποίας πρέπει το σώμα να ελευθερούται», με αποτέλεσμα να παραμένουν στο σώμα και να «φθείρουσι τον όγκον των υγροτήτων, αναρρέουσιν εις κανένα όργανον και προξενούσι πόνους, διάρροιας, ρεύσεις, συνάχι, το πολλά συνεχές εις τους σοφούς φλέγμα, το οποίον τους κάμνει να δοκιμάζωσι πολιλάκις βήχας ή πτυσίματα, και τέλος θέρμας άτακτους».

Στο δεύτερο βιβλίο του με τίτλο Διαιτητική, ο Κωνσταντίνος Μιχαήλ αφιερώνει ιδιαίτερο κεφάλαιο «Περί της αδήλου διαφορήσεως», όπου σημειώνει ότι «η Φύσις θέλουσα να φυλάττη το σώμα μας πάντα υγιές, έδωκεν εις αυτό και ένα δέρμα τετρυπημένον με διαφόρους οπάς.,δια να ημπορώσι δι' αυτών να εξατμίζωνται από όλην την τούτου επιφάνειαν τα λεπτά περιττώματα και ακαθαρσίαι, αι οποίαι αγκαλά και είναι πολλή υψηλοί, μ' όλον τούτο ικαναί να προξενήσωσιν εις τον άνθρωπον ολέθρια και λίαν επικίνδυνα νοσήματα, αν είθελαν διαμείνη εις το σώμα». Ακόμη, επισημαίνει ότι «ο Σανγκόριος ιατρός Ιταλιώτης απέδειξεν με δοκιμήν ότι ευγαίνει περισσότερα ρυπαρό. και ακάθαρτος ύλη δια της αδήλου διαφορήσεως από το ανθρώπινον σώμα, παρά δια των επίλοιπων όλων ομού φανερών και αισθητών εκκενώσεων».

Μάλιστα, αναφέρει ότι ο Σανκτόριος έκαμε το πείραμα στον εαυτόν του: «εζύγιασεν ακριβούς το ίδιον του σώμα, έπειτα εζύγιασε το φαγητόν και πιοτόν οπού εις το διάστημα των 24 ωρών έφαγε και έπιε». Στη συνέχεια, ζύγισε τα αποβαλλόμενα στο 24 ωρών διάστημα ούρα και κόπρανα και το σώμα του. Παρατήρησε ότι το βάρος των αποβαλλομένων ούρων και κοπράνων ήταν μικρότερο από το βάρος «του φαγητού και πιοτού. Όθεν εκ τούτου ακολουθεί ότι το επίλοιπον βάρος ευγήκεν από το σώμα διά της άδηλου διαφορήσεως».
Επισημαίνει, ωστόσο, ότι αν εμποδισθεί η άδηλος διαπνοή και αν δεν «εξατμισθή διά υλής εκείνη η ακάθαρτος ύλη» τότε αναφύονται διάφορες παθήσεις όπως «..σφοδροί πόνοι του λαιμού, κατάρρους, βήχας, θέρμη ρευματική, ερυσίπελας, κοινότερον δε ανεμοπύρωμα, πόνοι των κλειδώσεων, ενίοτε δε και παράλυσις».

Στο βιβλίο, επίσης, του Τισσό, Αυνανισμού επιτομή, το οποίο μεταφράσθηκε από τα Γαλλικά, αναφέρεται ότι με τον αυνανισμό «γίνεται κακώς και η άδηλος διαπνοή», μνημονεύοντας μάλιστα και τον Σανκτόριο.

Ο Ρήγας Βελεστινλής στο Φυσικής απάνθισμα, σχετικά με την λειτουργία της διαπνοής, σημειώνει ότι είναι «μία ενέργεια διό. της οποίας τα περιττά υγρό. του σώματος διώκονται έξω από τους πόρους του σώματος» και ότι «είναι εις το δέρμα πόροι άπειροι». Ακόμη, παρατηρεί ότι τα «αγγεία δι' ών γίνεται η διαπνοή» βρίσκονται «υποκσχω εις τα λέπια της επιδερμίδος, άπερ είναι μιας ακατάληπτου μικρότητος», συπληρώνοντας, μάλιστα, πως ο «κύρ Λεβενποέκ απέδειξεν, ότι ημπορεί να σκεπάση τινάς με ένα κοινόν σπυρί άμμου 125.000 στόματα των αγγείου τούτων». Προσθέτει ότι «η διαπνοή είναι αναγκαία εις την ζωήν του ζώου, επειδή και καθαρίζει το αίμα του από τα διάφορα ετερογενή μόρια, τα οποία ημπορούσαν να το φθείρουν, και όταν δεν γίνεται, προξενεί διαφόρους ασθενείας, καθώς είναι οι παροξυσμοί». Μάλιστα, σημειώνει ότι «η υπερβολική διαπνοή φέρει εκνευρισμούς, λιγοθυμίαις, και αιφνίδιους θανάτους. Η πολλά ολίγη, ξηραίνει τα τριχώδη αγγεία (ιχώρας)» και πως οι «γυναίκες διαπνέουν λιγώτερον από τους άνδρας». Ο Ρήγας παρατηρεί, ακόμη, ότι διά της αδήλου διαπνοής «η ποσότης της διωγμένης έξω ύλης δι' αυτής της οδού είναι περισσότερα, παρά όση ευγαίνει απ' όλας τας άλλας», όπως έχει δείξει «μία βεβαιότατη πείρα», δηλαδή τα πειράματα του Σανκτόριο. Συγκεκριμένα γράφει πως «ο κύρ Σανκτόριος ευρήκεν εις την Ιταλίαν ότι, η ύλη της αδήλου διαπνοής ήτον πέντε όγδοα απ' όσα έπερνε διά τροφήν του. Εις τρόπον οπού δεν έμεινον περισσότερα από τρία όγδοα διά τροφήν, και δια περιττώματα της μύτης, των αυτιών, εντέρων, της φούσκας, και των λοιπών».

Ο Άνθιμος Γαζής, στα 1799, αναφέρει ότι οι «αδένες του δέρματος» εκκρίνουν την «ανεπαίσθητον ύλην της αναπνοής ή του ιδρώτος», παραθέτοντας την παρατήρηση, που μνημονεύεται και πιό πάνω από τον Ρήγα, πως «ένας μόνος κόκκος άμμου ημπορεί να σκεπάση από αυτούς εκατόν είκοσι πέντε χιλιάδες τουλάχιστον». Ακόμη, αναφέρει ότι με την άδηλο διαπνοή εξέρχεται «περισσότερα ύλη» από εκείνην που εξέρχεται από με την αφόδευση και την ούρηση.

Στην άδηλο διαπνοή αναφέρεται, επίσης, ο Κωνσταντίνος Κούμας στο βιβλίο του Χημείας Επιτομή, όπου χαρακτηριστικά παρατηρεί ότι «δεν θέλομεν διατρίψει επί του παρόντος παραγράφου εις τα διάφορα πειράματα, διά των οποίων ευρίσκεται το ποσόν των ουσιών, όσας αποβάλλομεν διά της διαπνοής ειςχρόνον τινά δομένον». Στη συνέχεια, δίνει συνοπτικά τον ορισμό γράφοντας ότι «άδηλος διαπνοή ονομάζεται η έξοδος ύλης τινός εις ατμών είδος επί της επιφανείας του σώματος. Φαίνεται δε ότι η ύλη αύτη κατά τας περί ταύτης γενομένας ζητήσεις είναι σύνθετος εξ ύδατος, το οποίον σύρει μεθ' εαυτού και τινας αλματώδεις ουσίας, και συχνάκις φωσφορικόν οξύ».

Ο ιατρός Αναστάσιος Γεωργιάδης, στα 1810, παρατηρεί ότι «τα καλύμματα του ανθρωπίνου σώματος, το δέρμα δηλ. και η επιδερμίς, εξατμίζουσι δι' αναρίθμητων ανεπαίσθητων μικρών οπών ανεπαίσθητους ατμούς μετά καυστικής ύλης συμμεμιγμένους». Επίσης, σημειώνει ότι «η έκκρισις του ούρους έχει αναλ,ογίαν προς την διαφόρησιν. Η διαφόρεσις είναι εν τοις θερμοίς κλίμασι και εν τω θέρει περισσότερα, η δε του ούρους έκκρισις εν ψυχροίς τόποις και του έτους καιροίς». Συμπληρώνει ότι «δεν πρέπει πολλά, εναγωνίως να φροντίζη τις διά την της διαφορήσεως διατήρησιν, επειδή αυτή πολλά ευκόλως αναπληρούται υπό της φύσεως διά του περισσοτέρους ούρους ή της διάρροιας, αν αυτή εμποδισθή ποτέ υπό των διαφόρων μεταβολών» και προσθέτει πως «μόνον τότε βλάπτει η αυτής διακώλυσις, όταν εξαίφνης διά σπασμώδους τινός του δέρματος συνελεύσεως συμβαίνη».

Στο βιβλίο του Σπυρίδωνος Βλαντή Υγιεινατάριον, ήτοι τέχνη διά να ζήση ο άνθρωπος υγιής και πολυχρόνιος, καταγράφονται πρακτικές οδηγίες για την καλή λειτουργία της αδήλου διαπνοής του δέρματος, τις οποίες πρέπει να ακολουθεί ο άνθρωπος για να είναι υγιής.

Επίσης, σε υποσημείωση αναφέρεται ο ιατρός Σανκτόριος και οι σχετικές παρατηρήσεις του. Πρέπει, να σημειωθεί ότι στα βιβλία της εξεταζόμενης περιόδου μνημονεύονται και φάρμακα για την άδηλο διαπνοή ή διαφόρηση. Στο βιβλίο Σύντομος ερμηνεία περί της ενεργείας και ωφελείας μερικών εκλεκτών και δοκιμασμένων ιατρικών, που εκδόθηκε το 1756, μνημονεύονται τα αντίστοιχα φάρμακα, δίδοντας μάλιστα και τον ορισμόν του φαρμάκου: «Διαψορητικόν ιατρικόν, τουτέστιν οπού διασκορπά και διασκεδάζει κανέναν χυμόν ή πόνον».

Επίσης, ο ιατροφιλόσοφος Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός στο βιβλίο του Εγκόλπιον των ιατρών γράφει για την άδηλο διαπνοή του δέρματος και τα επακόλουθα «όταν εμποδίζεται αύτη», μνημονεύοντας τον ιατρό Σανκτόριο και τις παρατηρήσεις του, παραθέτοντας και τα σχετικά φάρμακα για την άδηλο διαπνοή, τα ονομαζόμενα «διαφορητικά».

Τέλος, ο ιατρός Γρηγόριος Καλλιρρόης στο βιβλίο του Παραγγελίαι περί υγείας και μακροβιότητος σημειώνει στο σχετικό κεφάλαιο «Περί αδήλου διαπνοής» ότι «από άλας τα κενώσεις η άδηλος διαπνοή είναι η πλέον αξιοσημείωτος. Αυτή ελευθερώνει το σώμα από πολλάς ακαθαρσίας, κάμνει το δέρμα μαλακόν και υγρόν και δεν το αφίνει να ξηραίνεται από την προσβολήν του αέρος».
Τονίζει ακόμη πως η «ακαθαρσία του δέρματος γίνεται μέγα εμπόδιον εις την άδηλιον διαπνοήν» και για τον λόγο αυτό συνιστά στους γονείς «όταν το τέκνον του είναι αδύνατον, φάάσθενον, λιγνόν, και γεμάτο από εξανθήματα και σπειριά» αυτά να μην τα αποδίδει «εις μαγείας και βασκανίας», αλλά «εις την εξ αμελείας του ακαθαρσίαν» του.

Πηγή: Ιστορία της Ελληνικής νεφρολογίας-Θανάσης Α.. Διαμαντόπουλος και συνεργάτες

Διαβάστε ακόμη:Ιδρώτας, αποσμητικά και ανθιδρωτικά