Βότανα για διάφορες ασθένειες από ηπειρώτικο χειρόγραφο

Ηπειρώτικα γιατροσόφια με βότανα

Σημειώνω μερικά χόρτα, τά όποια χρησιμεύον(ν) εις διάφορες άσθένει(ε)ς παρά τον ιατροσοφίου του Σάρρου.

Αγριοσέλινα ¹⁾.

Χρησιμεύου(ν) εις αερώδεις κωλικο(ύ)ς, εις άχωνενσίας και άδυναμίαν των σπλάγχνων.

Δόσις δρ(άμια) 5,έεως 8: εις νερόν βραστόν δρ. 100.

[ — — ] ²⁾ .

Καρυοφύλλι ³⁾.

Μεταχείρισις εις άχωνενσίαν, εις πάθη του στομάχου, εις έσωχάδας τον λιμού, μασημένα τά φύλλα και καταπινόμενα εις ήμρικά<;> πάθη της μήτρας' ώφελούσι πολύ.

Δόσις των φύλλων δρ. 2: είς νιρόν βραστόν δρ. 100 νά γίνη κοχλαστόν νά πίνη συνεχώς.

Δενδρομολόχαα ⁴⁾.

Μεταχειρίζεται εις πάθη του στήθους, είς τον βήχαν, εις δυσκοιλιότητα, δόσις των φύλλων 8 είς νιρόν δρ. 100 νά βράσουν καλά καί νά πίνη συνεχώς.

Χαμόμηλα ⁵⁾.

Χρησιμεύει εις την δυσπεψίαν, είς υστερισμόν, εις σπασμωδικόν κώλικα και είς επιλόχια των γυναικών.

Δόσις δρ. 3 είς νιρόν βραστόν δρ. 100.

¹)άγρίοοέλινονείναι το βατράχιον,περί ού βλ. Π. Γ. Γενναδίου, Λεξικόν φυτολογικόν, Έν ‘Αφήναις 1914, σ 186-7. ²) Δύο λέξεις διά μελάνης έσβεσμέναι έν τω χ/φω. ³) καρυοφύλλι είναι ή άθανασία.Βλ.Π.. Γ. Γενναδίου,έ, ά. σ 19. ⁴) δενδρομολόχα> άλθαία, Π. Γ. Γενναδίου, έ. ά· σ. 42. ⁵) Περί του χαμομήλου, χαμαιμήλουβλ. Π. Γ. Γενναδίου, έ· ά· σ. 1028

Γλυκάνισον ¹⁾.

Μεταχειρίζεται εις άχωνευσίαν, εις κωλικο(ύ}ς, εις αερώδεις κώλικας καί εις τον υστερισμόν. Δόσις του σπόρουδρ.8 εις νιρόν βραστόν 100.

Πλατομαντήλα ²⁾.

Χρησιμεύει εις ποδαλγίαν ρευματισμόν, φαγούραν, δόσις των ριζώνδρ. 10 εις νιρόν βραστον δρ. 100. Νά πέρνετε και όλην τ(ή)ν ημέραν.

Αψίνθιον ³⁾.

Χρησιμεύει όλον το χόρτον είς θέρμις διαλιπούσας, δυσπεψίας, υποχονδρίας, κιτρινάδας, σκώληκας, καχιξίας και υδρωπικίας.

Δόσις δρ. 8 εις νιρόν βραστόν δρ. 100.

Λεβιδόχορτον⁴⁾.

Μεταχειρίσ<ις>εις τους έλμινθας τών παίδων καί εις σπασμούς προερ<χομένους>από σκώληκας.

Δόσις και κόχλασμα δρ.3 εις νιρόν βραστόν δρ. 80. Νά γίνη κόχλασμα νά παίρνιτι εσπέρας και πρωί.

Γλυκόρριζα ⁵⁾.

Μεταχείρισις εις τον κατάρρουν βήχαν και δίψαν της υδρωπικίας* δόσις τών ριζών δρ. 4 εις νιρόν βραστόν δρ.100.

Δάφνη ⁶⁾.

Μεταχείρισ(ις) εις δυσπιψίαν, υστερισμόν και κώλικας' δόσις όσον φθάνει.

Έλελίσφακος ⁷⁾.

Μεταχείρισις εις αδυναμίαν του στομάχου, εις ρευματισμούς* δόσις τών φύλ­λων 1 δράμι εις νιρόν100 καί νά βράση έως νά μέτρηση τις εκατό.

Σκάρφη ^8).

Μεταχείρισις εις μελα(γ}χολίαν, μανίαν, εις έλμινθος και τρέλλαν, δόσις 1 δράμι και νιρόν δρ. 50.

¹) γλυκάνισονείναι τό άνισον, περι ου βλ. Π. Γ. Γενναδίου,ε. άσ. 125-6. ²)πλατομαντήλαείναι το άρκειονή ή νυμφαία'βλ. Π. Γ. Γενναδίου,ε. ά. σ. 142, 714 - 5. ³) αυτόθι σ.164-166, ⁴) Πρόκειται περι του ελμινθοβατάνου,αυτόθι, σ. 303. ⁵) αυτόθι, σ. 225-227. ⁶) αυτόθι, ο. 239 κ.έ. ⁷⁾ αυτόθι σ. 300. ⁸) οκάρφηείναι τό φυτόν άδωνιςή τό βέρατρονκαί ό ελλέβορος.Περί τούτων βλ. 77. Γ. Γενναδίου,ε. ά. σ. 14-15, 189, 302.

”Ομανον ¹⁾.

Μεταχείρισις είς δυσπεψίαν και εις τους έλμινθους· δόσις άπό μισόν δράμι, έως έν με το νερόν καί με την ζάχαριν.

’Ερνϋρόδανον, ριζάρι κοινώς ²⁾.

Μεταχείρισις είς πάϋη του πνεύμονος και είς ατροφίαν των βρεφών και ραχΐτιν.

Δόσις των ριζών δράμια 10 εις νερόν βραστον δρά(μια) 300, νά μείνη δρά- (μια) 130.

Ηδύοσμος νεόελληνιατί ³⁾.

Δύναμις, δυναμωτικός καί κεντηστικός τών νεύρων. Μεταχείρισις είς πάθη σπασμωδικόν εμετόν καί αερώδη κώλικα*δόσις τωνχόρτων από εν δράμι είς νερόν βραστον δρά(μια') ! 50 ! Το ελαιον τούτον δίδεται από : 4 εως στά 3.

Γαρούφαλλα ⁴⁾.

Μεταχειρίζονται είς παραλυσίας της γλώσσης, ανορεξίαν, αδυναμίαν τον στομάχου και όδόντω<ν>.

Τσάϊ.

Δύναμις. Ολίγον δυναμωτικόν, ναρκωτικόν και ϊδρωτικόν. Μεταχείρισή<ς>είς ρευστά του στήθους καί κρυώματα άσθενικά' δόσιςαπό εν δράμι είς νερόν βραστόν δρά(μια) 60, διά νά γένη το άχλισμα.

Μοσχαχοκάρνον ^6).

Δύναμις:δυναμωτικά και κεντηστικά* μεταχείρισή<ς>είς παραλυσίας της γλώσσης, είς ανορεξίαν, αδυναμίαν τον στομάχου και είς οδονταλγίαν.

Δόσις της σκόνης από κόκκους 12 εως 30 με νερόν και ζάχαρις.

Ταάϊ, τέϊ.

Δυνάμιως· ολίγον δυναμωτικόν και ϊδρωτικόν. Μεταχείρισις: Είς ρεύμα τον στήθους καί κρυώματα άσθενικά.

Δόσις δράμι εν εις νερόν βραστόν δρ. 60, διά νά γένη δε κόκο νά πίνη με την ζάχαριν.

¹) Δέν γνωρίζομεν περι ποιου ακριβώς φυτοΰ πρόκειται. Κατά τά δελτία του 'Ιστορι­κού Λεξικού τό όμανονσχετίζεται πρός τό φυτόν ελένιον,περί ού βλ. Π.Γ. Γενναδίου,ε. ά. σ. 301.

²⁾. Βλ. Π. Γ. Γενναδίου, έ.ά. σ. 311 - 313. ³) Λέγεται και άγιόσμος.77 ’Αραβαντινοϋ. Ήπειρ. γλωσσάριον, Έν Άθήναις 1909, έν λ. ⁴) γαρούφαλλα ή γαρίφαλλα τά και μοσχοκάρφιαονομαζόμενα. Π. Γ. Γενναδίου, ε.ά. σ. 220. ⁵) Τό χ'φον : παραήλιας. ⁶) Βλ. μυρι­στικήπαρά Π. Γ. Γενναδίω,ε, ά. σ. 684·

Χελιδονόχορτον ¹⁾.

Μεταχείρισις εις χοιράδας του λαιμού, χελώνια_} καί εις άλλα πρίσματα τών βυζίων. Δόσις έσωθεν από δρά(μι} μισόν με νερόν πρός ελλειψιν της σελήνής εσπέ­ρας και πρωΐ διά τινας ημέρας.

Δενδρολίβανον ²⁾.

Μεταχείρισις εις δυσπεψίαν, εις υστερισμόν και αδυναμίαν τον στομάχου. Δό­σις εκ τών φύλλων από δράμι εν εως 2 με νερόν βραστόν δρά(μια) 50.

Μακεδονήαιον ³⁾.

Μεταχείρισις εις την δυσουρίαν, κιτρινάδαν, κωλικόπουνον υδροκοίλης και διά νά φέρη γάλα τών γυναικών.

Μαύρο πίπερον ⁴⁾.

Μεταχείρισις εις χαμήλωμα, πόνον του σταφνλίτου καί τον λαιμού. Δόσις όσην άρκεΐ.

¹) χελιδονόχορτονλέγεται ή δακτυλΐτις. Π. Γ. Γενναδίου,ε. ά. σ. 236-7. ²) Τό δένδρο*λίβανον τό φαρμακευτικών, αυτοφυές έν Έλλάδι, άπαντα εις ορεινούς τόπους. Π.Γ. Γεννα­δίου,ε ά. σ. 243.

³) μακεδονήσιλέγεται τό πετροσέλινον (κοινώς μαϊντανός), διότι κατά τον Διοσκορίδην «φύεται εν Μακεδονία εν άποκρήμνοις τόποις»’βλ. Π. Γ Γενναδίου,ε. ά. σ. 767.

⁴) «Το δε μέλαν (πέπερι) ήδιον καί δριμύτερον του λευκού και ευστομαχώτερον, και μάλλον, διά τό είναι ώριμον, άρωματίζον, εύχρηστότερόν τε εις τάς άρτύοεις»κατά τον Διοσκορίδην. Βλ Π. Γ. Γενναδίου, ε. ά. σ. 756, σημ. 2.

Πηγή: Εξορκισμοί και γιατροσόφια εξ ηπειρώτικου χειρόγραφου υπό Δημητρίου Β. Οικονομίδου
Επετητηρίς του λαογραφικού μουσείου – Τόμος 8 – Έτη 1953-54 – Εν Αθήναις 1956

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας. Μην χρησιμοποιείτε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη ιατρού. Οι φυσικές θεραπείες και τα βότανα δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης.
Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.
Η σελίδα δεν φέρει καμία ευθύνη: Διαβάστε τους όρους χρήσης

Διαβάστε ακόμη:Τα Ελληνικά βότανα και οι φαρμακευτικές τους ιδιότητες