Ο κρεμμυδοφάγος και η καταπολέμησή του

Πως καταπολεμούμε τον κρεμμυδοφάγο

Ο κρεμμυδοφάγος έχει αρκετά ονόματα: κολοκυθοκόφτης, γρυλοτάλπη, γρυλασπάγος, πρασάγγουρ, πρασοκουρίς). Όσοι ασχολούνται με καλλιέργειες, ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά, μάλλον έχουν υπόψη τους τον κρεμμυδοφάγο δεδομένου ότι είναι μία από τις μάστιγες που κυκλοφορούν στα χωράφια και τους κήπους.

Στο τεύχος Μαρτίου του 1894 Ελληνική Γεωργία στο άρθρο «Περί πρασοκουρίδος» αναφέρεται ότι «η πρασοκουρίς (Cryllotalpa vulgaris)… απαντάται σ’ ολόκληρη την Ανατολή και σ’ ολόκληρη την Ευρώπη σχεδόν, σε περιοχές αραιές και πεδινές. Στις αργιλώδεις και συμπαγείς περιοχές σπάνια κατοικεί, και σπανιότερα βρίσκεται σε ορεινά μέρη. Η κοπριά και επόμενα το κοπρισμένο έδαφος φαίνεται ότι είναι το κατεξοχήν αγαπημένο τους ενδιαίτημα. Η παρουσία της διακρίνεται εύκολα σε κάποιο αγρό από τις ακανόνιστες και περιπλεγμένες γραμμές με ελαφριά ανύψωση της επιφάνειας του εδάφους από την εξώθηση των χωμάτων κατά το άνοιγμα από το έντομο των υπόγειων στοών του...»

Άραγε υπάρχει τρόπος να ξεχωρίζει κανείς τις στοές των τυφλοπόντικων από των κρεμμυδοφάγων;
Όπως και να ’χει αυτό το τερατάκι «… έχει μήκος 4 έως 5 εκ., χρώμα ωχρό βαθύ, κεφάλι κωνικό, μάτια προεξέχοντα, κεραίες μακριές, σαγόνια ισχυρά, δύο ζευγάρια φτερών, τα κάτω είναι συνεπτυγμένα και μακρύτερα λίγο από το σώμα, τα επάνω (τα έλυτρα) είναι κοντύτερα, ανοικτά και κιτρινωπά. Τα 6 πόδια του είναι ισχυρά, τα δε 2 μπροστινά πλατιά και πεπιεσμένα, στα άκρα φέρουν 4 δόντια ισχυρότατα και κοφτερά. Μ’ αυτά τα μπροστινά πόδια ανοίγει υπόγειες στοές λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους καταστρέφοντας έτσι τις ρίζες των φυτών που συναντά ή και τα εκριζώνει. Η θηλυκιά στα μέσα ή στα τέλη Απριλίου εναποθέτει τα 250 -800 αυγά της σε φωλιά που ανοίγει γι’ αυτόν τον σκοπό στο έδαφος, ή κατά προτίμηση σε σωρό κοπριάς και σε βάθος 25 – 30 εκ. κάτω από την επιφάνεια. Τα αβγά αυτά μετά από 10 – 45 ημέρες εκκολάπτονται, και οι εξερχόμενες κατάλευκες νεαρές κρεμμυδοφάγοι ζούνε μαζί επιτηρούμενες, πιθανά και τρεφόμενες, από τη μητέρα τους μέχρι τις αρχές του Ιουνίου, οπότε αποχωρίζονται.
Τα νεαρά έντομα, εκκολαπτόμενα χωρίς φτερά, μέχρις να μεγαλώσουν, υφίστανται πάρα πολλές αποδερματώσεις και είναι έτοιμα για αναπαραγωγή 24 μήνες αφού εκκολαφθούν. Δηλαδή, για 2 χρόνια προξενούν ζημιές αλλά όχι και χωρίς κάποια ωφέλεια για τους γεωργούς.

Μετά από πολλές παρατηρήσεις, επιβεβαιώθηκε ότι η κρεμμυδοφάγος είναι ζώο κυρίως εντομοφάγο. Ζώντας ως επί το πλείστον κάτω από γη και ανοίγοντας λαβυρινθώδεις στοές, τις οποίες χρησιμοποιεί και σαν καταφύγιο, ασχολείται κυρίως κυνηγώντας τα έντομα και τα σκουλήκια, σε έλλειψη δε αυτών δεν περιφρονεί τα τρυφερά φυτά. Τη νύχτα, ως επί το πλείστον, βγαίνει από το έδαφος για καταδίωξη των εντόμων που ζουν στην επιφάνεια. Αλλά οι μεγάλες ζημιές που προξενούνται από αυτήν συνίστανται κυρίως στη διαρκή διατάραξη των χωμάτων στους φυτεμένους ή σπαρμένους τόπους. Εννοείται, ότι αυτό το ανασκάλισμα των χωμάτων δυσκολεύει το φύτρωμα των σπόρων ή αποξηραίνει τα ήδη φυτρωμένα φυτά.. Πολλές φορές έχει τύχει να δούμε σπαρμένα και φυτρωμένα να καταστρέφονται μέσα σε λίγες ημέρες από την κρεμμυδοφάγο».

Το άρθρο μας πληροφορεί ότι από την αρχαιότητα προσπαθούσαν να την αντιμετωπίσουν. Ο Διοφάνης συμβούλευε να χώνεται στο έδαφος, που βρίσκονται κρεμμυδοφάγοι, «άπλυτη κοιλιά με την κοπριά που περιέχει. Οι κρεμμυδοφάγοι, σαν κοπρόφιλα ζώα μαζεύονται στην κοιλιά» οπότε την βγάζουμε και σκοτώνουμε τα μαζεμένα έντομα.

Τα μέτρα που πρότειναν πριν από 118 χρόνια ως αποτελεσματικότερα ήταν «η ανάμιξη της κοπριάς για τη λίπανση του αγρού με 10% πετρέλαιο». Η μυρωδιά του πετρελαίου καθώς μεταδίδεται στο έδαφος διώχνει τον κρεμμυδοφάγο. Κι επειδή, όπως τώρα, καλή ώρα (κακή κι ανάποδη αλλά τέλος πάντων), το πετρέλαιο ήταν μια πολυτέλεια, πρότειναν αντι για κοπριά να «χρησιμοποιούν μάλλινα κουρέλια που απορροφούν και συγκρατούν καλύτερα το πετρέλαιο και αποτελούν άριστο λίπασμα».

Οι οδηγίες ήταν σαφείς: αυτά τα μάλλινα κουρέλια σκίζονται σε μικρά κομμάτια, μουλιάζονται σε 5% πετρέλαιο, προσχώνονται ρηχά στο έδαφος που πρόκειται να σπαρθεί και να προφυλαχθεί από τις προσβολές των κρεμμυδοφάγων. Εάν ο αγρός ήταν ήδη σπαρμένος ή φυτεμένος και ο κρεμμυδοφάγος είχε κάνει την εμφάνισή τους έβαζαν τα κουρέλια που είχαν πάρει τη μυρωδιά του πετρελαίου κατά τόπους και για να μην βγαίνουν κατά το σκάλισμα του εδάφους έμπηγαν ένα καλάμι ή ένα ξύλο στο σημείο που τα είχαν τοποθετήσει.

Στο άρθρο για τα σκόρδα που είχε αναρτήσει ο Θοδωρής παλιότερα (https://www.ftiaxno.gr/2010/09/blog-post_13.html) αναφέρεται ότι η καταπολέμησή τους γίνεται με αρσενικούχα δολώματα από αραβόσιτο ή πίτυρα, ή με παγίδες, όπως αναλυτικώτερα αναφέρονται στο «Γεωργικό Δελτίο» Μαρτίου 1937, τ. 156, στο άρθρο «Ο κρομμυδοφάγος και η εξόντωσίς τους (Γρυλλοτάλπη ή πρασοκουρίς ή κοινώς πρασάγγουρας, κολοκυθοκόφτης, κρομμυδάς».

Σ’ αυτό το άρθρο, εκτός από την αναφορά στα μέσα και τους τρόπους καταπολέμησής του μας δίνονται και άλλα στοιχεία για το ποια χώματα προτιμάει ο κρεμμυδοφάγος:
«…Τις τεράστιες ζημιές τις κάνει σε όλα σχεδόν τα καλλιεργούμενα φυτά και ιδιαίτερα τα κηπευτικά, μιας και το ελαφρύ χώμα (φυτόχωμα) και η υγρασία ευνοούν εξαιρετικά την ανάπτυξή του σε συνδυασμό με τη μεγάλη γονιμότητά τους, τον τρόπο της ζωής και της δράσης του. Ο κρεμμυδοφάγος γίνεται πραγματικός καταστροφέας σε αμμώδη εδάφη, όταν υπάρχει αρκετή υγρασία και ζέστη, απαραίτητες συνθήκες για τη δράση του. Δεν μπορεί να δράσει σε θερμοκρασία κάτω από 15ο C. Οι ζημιές που κάνει περιορίζονται στο ελάχιστο ή σταματούν εντελώς όσο η θερμοκρασία πλησιάζει τους 15 βαθμούς. Η υγρασία του είναι απαραίτητη για να διευκολύνεται στο σκάψιμο.
Οι κρεμμυδοφάγοι πετούν ομαδικά τη νύχτα, κυρίως όταν υπάρχει ζέστη και υγρασία (τα αρσενικά είναι περισσότερα)». Αναφέρει ότι τα μέσα που χρησιμοποιούνταν έως τότε για την καταπολέμησή του δεν ήταν αρκετά ικανοποιητικοί και στα καινούργια που δοκιμάζονταν γινόταν προσπάθεια να είναι αποτελεσματικά, εύκολα στην εφαρμογή τους και οικονομικά (φαίνεται ότι υπήρχε πρόβλημα ως προς την ευκολία και το οικονομικό μέγεθος). Δίνει λοιπόν αναλυτικά τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να καταλήξει ο αναγνώστης σ’ αυτήν που θα υιοθετήσει.

ΑΜΕΣΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΟΦΑΓΟΥ:

Ο πιο απλός τρόπος είναι η καταστροφή των αυγών και του ίδιου του εντόμου με χτυπήματα ή κάψιμο στη φωτιά ή με το ρίξιμό του σε λάκκο με ασβέστη. Πρέπει να βρεθούν οι φωλιές των εντόμων, να μαζευτούν τα έντομα και τ’ αυγά και να καταστραφούν. Μ’ αυτόν τον τρόπο καταστρέφεται μεγάλος αριθμός αυγών κι επόμενα μεγάλος αριθμός εντόμων.
Ο τρόπος είναι πολύ καλός αλλά παρουσιάζει δυσκολίες η εξεύρεση της φωλιάς. Οι φωλιές του κρεμμυδοφάγου βρίσκονται σε χώματα μη δουλεμένα, κάτω από τις βραγιές και σε βάθος πολλές φορές, μεγαλύτερο των 20 πόντων. Μπορούμε να οδηγηθούμε στις φωλιές από τις επιφανειακές στοές που φαίνονται καλύτερα μετά από μια μικρή βροχή. Ακολουθούμε το δρόμο της στοάς με το δάχτυλο ή με μαλακό ξυλάκι και βρίσκουμε τις κατακόρυφες στοές του βάθους που καταλήγουν στις φωλιές. Στο μέρος της φωλιάς βλέπουμε στην επιφάνεια ανασηκωμένα τα χώματα. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και παρατηρητικότητα.

Μάζεμα με παγίδες:
Έχουμε σημαντικά αποτελέσματα προκαλώντας το μάζεμα των εντόμων με παγίδες. Σαν παγίδες χρησιμοποιούμε:

1) Γλάστρες κοινές ή κουτιά κονσέρβας άδεια. Τα βάζουμε μέσα στο έδαφος, λίγους πόντους κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Τοποθετούμε σ’ αυτά νερό μέχρι το μισό του βάθους τους. Τα έντομα κατά το πέρασμά τοςυ πέφτουν μέσα και πνίγονται ή μένουν μέσα στα δοχεία επειδή γλυστρούν και δεν μπορούν να βγουν έξω. Χρησιμοποιήθηκαν και έτοιμα δοχεία-παγίδες με τρύπες στα πλάγια για την είσοδο του εντόμου. Οι παγίδες αυτές είναι αποτελεσματικές σε μικρούς χώρους και περιορισμένους, οπότε τις τοποθετούμε στις γωνίες. Το έντομο κοντά σε τοίχους τρέχει ακολουθώντας τη βάση του τοίχου, έτσι, οι παγίδες-δοχεία, στις άκρες και γωνίες των τοίχων, φέρνουν καλό αποτέλεσμα. Τα καλύτερα αποτελέσματα τα έχουμε κατά την εποχή του ζευγαρώματος του εντόμου.

2) Άχυρα και κλαδιά ή ξύλα. Γίνονται δεμάτια και τοποθετούνται σε διάφορα σημεία όπου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να περάσει ή να καταφύγει ο κρεμμυδοφάγος. Στα δεμάτια αυτά μαζεύονται τα έντομα και κρύβονται, έτσι με την καταστροφή των δεματιών καταστρέφονται και αυτά. Γίνεται κατά διαστήματα τοποθέτηση των δεματιών. Το χειμώνα τα έντομα τρυπώνουν για να περάσουν το χειμώνα, αλλά η συγκέντρωσή τους γίνεται καλύτερα με παγίδες κοπριάς.

3) Κοπριές, στις οποίες τα έντομα κατά προτίμηση καταφεύγουν για να περάσουν το χειμώνα ναρκωμένα. Ανοίγουμε χαντάκια βαθιά, στα σημεία που παρατηρείται η δράση του εντόμου και τα γεμίζουμε με κοπριά κάθε είδους, αχώνευτη. Τα χαντάκια τα κάνουμε πλάγια στις βραγιές ή στις άκρες ή κυκλικά γύρω από τα προσβεβλημένα μέρη. Στην κοπριά καταφεύγουν οι κρεμμυδοφάγοι και μένουν μέχρι την άνοιξη, οπότε με την πρώτη ζέστη βγαίνουν από το λήθαργο και ετοιμάζονται ν’ αρχίσουν τη δουλειά τους. Πριν να φύγουν από την κοπριά-παγίδα, νωρίς την άνοιξη, μαζεύουμε την κοπριά και μαζί μ’ αυτή και τα έντομα και τα καταστρέφουμε ρίχνοντάς την σε λάκκο με ασβέστη (ασβεστόγαλα αραιό). Η κοπριά-παγίδα, δίνει πολύ καλά αποτελέσματα όπως και οι παγίδες με δοχεία, σε χώρους περιορισμένους ή τουλάχιστον κάπως περιορισμένους.

4) Βρώμικα κρέατα. Τοποθετούνται σαπισμένα κρέατα μέσα σε καλάθια και χώνονται σε λάκκους. Μετά από λίγες μέρες αφαιρούνται και ανακατεύονται. Η δουλειά αυτή γίνεται κυρίως το καλοκαίρι…
[Σχόλιο δικό μου: Δεν θα χρησιμοποιούσα αυτή τη μέθοδο κι ας έτρωγαν ότι είχα φυτεμένο. Η μπόχα της σήψης πρέπει να είναι αφόρητη!]

5) Μάζεμα με πλημμύρα. Πλημμυρίζοντας το μέρος που είναι προσβεβλημένο από κρεμμυδοφάγους, τους αναγκάζουμε να βγουν στην επιφάνεια και να πλέουν στο νερό. Έτσι πνίγονται πολλοί, αλλά μπορούμε να καταστρέψουμε ακόμα περισσοτερους αν αποστραγγίζοντας το νερό το μαζέψουμε σε συγκεκριμένο μέρος και τα έντομα που θα έχουν παρασυρθεί μαζί τα καταστρέφουμε μ’ έναν απ’ τους τρόπους που αναφέρονται παραπάνω. Το νερό που χρησιμοποιούμε για να πλημμυρίσουμε το χώρο μπορούμε να το δηλητηριάσουμε με διάφορα μέσα που αναφέρουμε παρακάτω. Πρέπει να σημειωθεί ότι μετά από αρκετή βροχή, μπορούν να μαζευτούν πολλά έντομα, τα οποία με την υπερβολική υγρασία βγαίνουν στην επιφάνεια. Μαζεύονται απευθείας ή παρασυρόμενα από το νερό.

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΟΦΑΓΟΥ

Ο κρεμμυδοφάγος έχει αρκετούς φυσικούς εχθρούς, που τον καταστρέφουν. Πολλά ζώα τον καταδιώκουν και τον τρώνε. Τέτοια ζώα είναι: 1) Οι ποντικοί των αγρών (αρουραίοι), 2) οι σκαντζόχοιροι, 3) οι καρακάξες, 4) μερικά σκαθάρια (σκαραβαίοι), 5) οι μεγάλοι βάτραχοι (φρύνοι). Αυτοί οι φυσικοί εχθροί όταν είναι αρκετοί μπορούν να κάνουν σημαντική καταστροφή των κρεμμυδοφάγων. Αλλά, οι περισσότεροι εχθροί του είναι και εχθροί της γεωργίας οπότε δεν μπορούμε να ευνοήσουμε την ύπαρξή τους και τον πολλαπλασιασμό τους.
Μπορούμε να ευνοήσουμε τη ζωή των μεγάλων βατράχων σε στέρνες, ή κάνοντας λάκκους σε σκιερά μέρη, τους οποίους διατηρούμε πάντοτε υγρούς. Στις περιπτώσεις στέρνας συνιστάται να τοποθετείται ένα σανίδι, το οποίο από το ένα μέρος στηρίζεται στα χείλη της στέρνας και από το άλλο είναι ελεύθερο να επιπλέει στο νερό. Έτσι οι βάτραχοι βοηθιούνται να βγουν έξω από τη στέρνα όταν το νερό είναι λίγο, οπότε το σανίδι γερτό χρησιμεύει για σκάλα.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΟΦΑΓΟΥ ΜΕ ΧΗΜΙΚΑ ΜΕΣΑ
H καταπολέμηση με δηλητήρια, αφορά τρόπους πιο τελειοποιημένους και πιο αποτελεσματικούς. Γίνεται χρήση δηλητήριων σε υγρή ή στερεά μορφή. Δηλητηριώδη υγρά που παράγουν ασφυκτικά αέρια, όπως είναι ο «διθειούχος άνθρακας» κάνουν μεγάλη καταστροφή στους κρεμμυδοφάγους, μέχρι του σημείου να ξεκαθαρίσουν την περιοχή όπου γίνεται η καταπολέμηση, όταν εφαρμοστεί συστηματικά και επιμελημένα(*).
Η μέθοδος εφαρμόζεται με ενέσεις στο έδαφος, τις …. (λείπει το τέλος του κειμένου της σελ. 19) … και εξατμίζεται γρηγορότερα το φάρμακο, οπότε όμως η δύναμή του μεγαλώνει ανάλογα. Σε πολύ ελαφρά χώματα το φάρμακο εξαπλώνεται γρηγορότερα και έχει μικρότερη διάρκεια όσο το έδαφος είναι ελαφρότερο. Στα συνεκτικώτερα (βαρύτερα) χώματα αντίθετα, το φάρμακο εξαπλώνεται πιο αργά και σε μικρότερη έκταση, αλλά δρα περισσότερο χρόνο. Για τους λόγους αυτούς στα ελαφρύτερα χώματα κάνουμε ενέσεις βαθύτερα, στα δε βαρύτερα (συνεκτικώτερα) σχετικά, σε μικρότερο βάθος. Το ίδιο, όταν γίνουν ενέσεις μετά από βροχή, η κρούστα που σχηματίζεται εμποδίζει την απότομη εξάτμιση (παρατείνει την ενέργεια του φαρμάκου).

Ο διθειούχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μέσα σε κάψουλες από ζελατίνα, τις οποίες τοποθετούμε μέσα στο έδαφος. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο διθειούχος άνθρακας μέσα στο έδαφος σκοτώνει κι άλλα σκουλήκια υπόγεια· πιθανά να έχει γενικότερη απολυμαντική δύναμη, η οποία να είναι προς όφελος της αποδοτικότητας του εδάφους(**).
Η απολύμανση της κοπριάς κατά του κρεμμυδοφάγου, μπορεί να γίνει και με ακάθαρτο πετρέλαιο. Υπολογίζουμε για 1m3 κοπριάς 3 οκάδες (= 7,68-8,064 λίτρα) ακάθαρτο πετρέλαιο. Και η βενζίνη είναι δυνατό απολυμαντικό υγρό αλλά είναι και ακριβότερο.

ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ του κρεμμυδοφαγου

Α. Το πετρέλαιο: εκτός από το ότι σαν καυστικό υγρό που είναι καταστρέφει καίγοντας τα έντομα όταν έρθει σε επαφή μ’ αυτά, χάρη στην δυνατή ιδιαίτερη μυρωδιά του, αναγκάζει τον κρεμμυδοφάγο να απομακρυνθεί, γιατί όπως φαίνεται δεν αντέχει τη μυρωδιά του πετρελαίου.
Στην επιφάνεια του εδάφους εξατμίζεται γρήγορα το πετρέλαιο, γι’ αυτό ένας καλός πρακτικός τρόπος, που τον μεταχειριστήκαμε με κάποιο αποτέλεσμα είναι να μουσκεύονται πανιά σε πετρέλαιο και να χώνονται στο χώμα γύρω από τα μέρη που υπάρχει κρεμμυδοφάγος. Το μούσκεμα με πετρέλαιο το ανανεώνουμε κάθε τόσο. Η μυρωδιά τον διώχνει αλλά δεν τον σκοτώνει. Ρίχνουμε πετρέλαιο και σε τρύπες που ανοίγουμε στο έδαφος και τις κλείνουμε. Αν χύσουμε πετρέλαιο στις στοές που οδηγούν στις φωλιές τότε θα έχουμε θετικότερο και άμεσο αποτέλεσμα γιατί το πετρέλαιο θα έρθει σε επαφή με τα έντομα και τα αυγά του και θα δράσει καίγοντάς τα. Χρησιμοποιούμε καθαρό ή ακάθαρτο πετρέλαιο.

Β. Η ναφθαλίνη, διώχνει τον κρεμμυδοφάγο λόγω της ιδιαίτερης και δυνατής μυρωδιά της. Τη χρησιμοποιούσαν παλιά οι κηπουροί. Για κάθε 1m2 τοποθετούνται κοντά στην επιφάνεια ή βαθύτερα, και κατά προτίμηση στις στοές, 50 δράμια (= 160 γραμ.) ναφθαλίνης. Το φάρμακο ανανεώνεται επανειλημμένα, λίγες μέρες μετά την τοποθέτησή του.

Γ. Άνοιγμα τρυπών, γύρω από τα μέρη που έχουν προσβληθεί, σε βάθος 15-20 πόντων, οι οποίες γεμίζονται με νερό και λίγο λάδι. Τα έντομα πέφτουν μέσα και πνίγονται.

Δ. Ρίξιμο λαδιών διάφορων, νεφτιού, πετρελαιοσάπουνου (γαλάκτωμα σαπωνούχο-φάρμακο που χρησιμοποιείται σε αραιό διάλυμα κατά της ψώρας των δέντρων που πουλιέται και έτοιμο), στις στοές που οδηγούν στο βάθος (στις φωλιές).

Ε. Πλημμύρισμα με νερό στο οποίο έχει διαλυθεί λίγο σαπούνι και λίγη πυρεθρίνη (σκόνη κοριών).

Στ. Πότισμα με νερό δηλητηριασμένο με φλώμο(***) ο φλώμος κομματιάζεται και ρίχνεται στη δεξαμενή του ποτίσματος.

Ζ. Χώσιμο των νεαρών φυτών κατά το φύτεμά τους μέσα σε μικρά καλαμάκια, τα οποία σχίζονται ελαφρά, για να μην εμποδίσουν την ανάπτυξη του φυτού. Αφήνουν τα καλαμάκια να εξέχουν λίγο από την επιφάνεια του εδάφους. Ή τύλιγμα των φυτών κατά τη μεταφύτευσή τους σε κομμάτια τσίγκου ή τενεκέ, καθώς και σε φύλλα πικροδάφνης (ροδοδάφνης) τα οποία δεν πειράζει ο κρεμμυδοφάγος και είναι και δηλητηριώδη, με το γαλακτερό υγρό που περιέχουν.

Η. Πότισμα των προσβεβλημένων περιοχών με νερό κυκλάμινων (πατάτες αγριοκυκλάμινων). Οι πατάτες των κυκλάμινων είναι δηλητηριώδεις(****) για τα έντομα. Κόβονται σε κομματάκια και ρίχνονται σε νερό (10%) όπου αφήνονται 36–48 ώρες για να βγει το δηλητήριό τους. Με το νερό αυτό γίνεται το πότισμα. Νερό δηλητηριασμένο παρασκευάζεται και με το «Κάσσιο ξύλο 2—4%».
Θ. Αλλαγή καλλιέργειας στα μέρη που έχουν υποφέρει από την προσβολή του κρεμμυδοφάγου, με καλλιέργεια φυτών που δεν τα προσβάλλει το έντομο ή που τα προσβάλλει πολύ λίγο, όπως είναι ο σανός. Έτσι δεν ευνοείται η δράση του και περιορίζεται ο πολλαπλασιασμός του. Μπορεί να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα, αν με την αλλαγή της καλλιέργειας γίνει καταπολέμηση των εντόμων με χημικά μέσα.

ΤΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΜΕΝΑ ΔΟΛΩΜΑΤΑ
Η καταστροφή του εντόμου με δηλητηριασμένα δολώματα, πέτυχε στην εφαρμογή της τόσο ώστε να επισκιαστούν σχεδόν όλα τα υπόλοιπα μέσα και οι τρόποι που έχουν χρησιμοποιηθεί.
Τα δηλητήρια που χρησιμοποιήθηκαν ανακατεύτηκαν με στερεές τροφές που του αρέσουν (διάφοροι σπόροι αραβόσιτου, σταριού, ρυζιού κ.τ.λ. – πίτουρα, αλεύρι).
Σαν δηλητήρια χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ενώσεις του αρσενικού (άλατα του αρσενικού) που αποτελούν δυνατά δηλητήρια.
Τέτοιες ενώσεις είναι: 1) το αρσενικώδες νάτριο, 2) ο αρσενικικός μόλυβδος, 3) το αρσενικικό νάτριο, 4) η αρσενικική άσβεστος, 5) ο οξεικοαρσενικούχος χαλκός, 6) το αρσενικώδες οξύ(*****).

Τα αρσενικούχα δολώματα αποδείχτηκαν τόσο αποτελεσματικά και καλύτερα από τα άλλα μέσα καταπολέμησης του κρεμμυδοφάγου ώστε να χρησιμοποιηθούν ευρέως.
Για την παρασκευή των δολωμάτων αυτών βράζονται(******) διάφοροι σπόροι.

(*) Παραθέτουμε αποσπάσματα σχετικών εκθέσεών μας: 1) Έκθεση δημοσιευθείσα στον Αγροτικό Ταχυδρόμο (Μάρτ. 1930) Πολύ επιτυχής απέβη η καταπολέμηση της πρασοσκουρίδας (κρεμμυδοφάγου) με έγχυση διθειούχου άνθρακα. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών οι εγχύσεις γίνονταν στους διαδρόμους των σπορείων με τον ίδιο τρόπο και σε ποσότητες όπως αναφέρονταν για την αρχική απολύμανση του εδάφους. Το αποτέλεσμα από τη χρήση του διθειούχου, εξουδετερώνεται μόνο όταν γίνεται ξανά μόλυνση από τα πέριξ, με τρόπο ώστε, στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται η επέκταση της απολύμανσης και στα σημεία γύρω από τα σπορεία. Η χρήση του διθειούχου μέσα στα σπορεία όσο διαρκεί η ανάπτυξη, έβλαψε πολύ τα φυτώρια. Στις δοκιμές αυτές η χρήση του Κυάνογα ήταν πολύ λιγότερο αποτελεσματική. Έγιναν δοκιμές και με πετρέλαιο. Η χρήση του με υφάσματα που είχαν πετρέλαιο και τοποθετήθηκαν γύρω από τα σπορεία σε μικρό βάθος. Η μέθοδος αυτή έδωσε προσωρινά αποτελέσματα.

(**) ο κ. Δεκάζος γράφει στο σχετικό άρθρο του ότι, όπως παρατηρήθηκαν με πειράματα, με το διθειούχο άνθρακα τα κουρασμένα χωράφια από επανειλημμένες καλλιέργειες π.χ. κρεμμυδιών κ.λπ. παίρνουν νέα δύναμη και μπορούν να ξανακαλλιεργηθούν με το ίδιο προϊόν.
(***) Πρόκειται για την Euphorbia bigladulosa (Ευβόρβιο, γαλατσίδα), αλλά Με την ονομασία φλώμος, εννοούνται και φυτά του γένους – Verbascum – με τα οποία κυρίως, ψαρεύουν, ναρκώνοντας τα ψάρια, σε περιορισμένους χώρους. Και τα δύο γένη έχουν δηλητηριώδη φυτά, που ελευθερώνουν τις δηλητηριώδεις ουσίες τους (αλκαλοειδή) όταν κομματιάζονται και ρίχνονται στο νερό.
(****) Αλκαλοειδές, κυκλαμίνη.
(*****) Τα με αρ. 1 και 3 είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται κατά του δάκου της ελιάς. Το με αρ. 2 είναι φάρμακο κατά του σκουληκιού του αμπελιού και των οπωροφόρων. Τα με αρ. 4 και 5 είναι φάρμακα κατά των διαφόρων καμπιών και το με αρ. 6 το ποντικοφάρμακο. Αρσενικώδες νάτριο και αρσενικικό μολυβδο διαθέτει η Ελληνική Γεωργική Εταιρεία Αθηνών. Όλα τα δηλητήρια βρίσκονται στην Εταιρεία Χημ. Προϊόντων και Λιπασμάτων, σε συμφέρουσες τιμές. Μελάσσα βρισκεται στην Αποθήκη Φυτοπαθολογίας.
(******) Παρατηρήθηκε ότι οι κρεμμυδοφάγοι προτιμούσαν περισσότερο τους μη βρασμένους σπόρους.

Πηγή: Ελληνική Γεωργία-Μάρτιος 1894

Διαβάστε ακόμη:Εντομοκτόνα φάρμακα-Πετρέλαιο νικοτίνη πύρεθρο