Κουνουπίδι-μπρόκολο: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Καλλιέργεια κουνουπιδιών και μπρόκολων

Καλλιέργεια κουνουπιδιών

Τα κουνουπίδια ή ανθοκράμβες είναι φυτά διετή, καλλιεργούμενα ως μονοετή. Ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών. H καλλιέργεια αυτών γίνεται αποκλειστικώς για τα υπερτροφικά άνθη, τα όποια μαζί με τούς ποδίσκους τους, αποτελούν το μόνο φαγώσιμο μέρος για χρήση της μαγειρικής. Όταν τρώγονται ωμά προξενούν φούσκωμα και αέρια, από το πολύ θειάφι πού περιέχουν. Στη Κύπρο, από τα άνθη των κουνουπιδιών και τα τρυφερά κοτσάνια κάνουν τη περίφημη μούγκρα, είδος τουρσί εξαίρετο ως ορεκτικό.

Τα κουνουπίδια έχουν περίπου τις ίδιες καλλιεργητικές απαιτήσεις πού έχουν και τα κραμβολάχανα (μάπες). Από αυτά οι μεν πρώιμες ποικιλίες ευδοκιμούν καλύτερα στα ελαφρά και δροσερά χώματα, οι δε όψιμες μάλλον στα σφικτά και στραγγερά, όχι όμως πολύ βαρεία. Γενικώς τα κουνουπίδια έχουν ανάγκη από πολλά και συχνά ποτίσματα για να δίδουν καλές αποδόσεις, αλλιώς η παραγωγή τους αποβαίνει εντελώς πενιχρή.

Σπορά κουνουπιδιού
Η σπορά των κουνουπιδιών μπορεί να γίνει σε όλες τις εποχές, εκτός από την θερινή. Για την απόκτηση ανοιξιάτικης παραγωγής, η σπορά πρέπει να εκτελείται τον Αύγουστο —Σεπτέμβριο, για φθινοπωρινή, από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο. Η σπορά γίνεται σε ανοικτά σπορεία με πλούσιο και καλοδουλεμένο κοπρόχωμα, είτε σε θερμοσπορεία, εάν πρόκειται περί πολύ πρωίμου καλλιέργειας.
Οι σπόροι σκορπίζονται στα πεταχτά, πολύ αραιά, (μισό δράμι, περίπου, κατά τετρ. μέτρο) και σκεπάζονται με φυτόχωμα σε βάθος μόλις 1—2 χιλ, μ. Κατόπιν πατιούνται λίγο και ραντίζονται κάθε ημέρα μέχρις ότου βλαστήσουν. Όταν τα νέα φυτά βλαστήσουν και κάνουν μερικά φύλλα αραιώνονται και διατηρούνται μόνο τα ζωηρότερα, σε αποστάσεις 6—8 πόντους μεταξύ των, για να αποκτήσουν προπαντός χονδρό στέλεχος.
Για τη φυτεία, η προετοιμασία του εδάφους πρέπει να γίνεται από νωρίς με 1—2 βαθειά σκαψίματα, ώστε το χώμα να δουλευτεί καλά. Επίσης γίνεται και η απαραίτητη λίπανση με 4—5000 οκάδ. κοπριάς σκέτης ή με 3—3000 οκάδ. κατά στρέμμα, αλλά ενισχυμένης με χημ. λιπάσματα των τύπων 6 — 8—8 ή 4—10—10.

Μεταφύτευση
Η μεταφύτευση γίνεται, αναλόγως της εποχής της σποράς. Τα φυτά πού προέρχονται από πολύ πρώιμη σπορά, Φεβρουάριου—Μαρτίου, μεταφυτεύονται τον Απρίλιο—Μάιο, ή από οψιμότερη σπορά τον Ιούλιο—Αύγουστο, τα δε φυτά πού προέρχονται από σπορά του Αυγούστου—Σεπτεμβρίου, μεταφυτεύονται τον Οκτώβριο—Νοέμβριο.
Κατά τη μεταφύτευση, τα χρησιμοποιούμενα φυτά πρέπει να είναι ξεριζωμένα φρέσκα και κατόπιν ποτίσματος, ώστε να μη χάνουν καθόλου από τις ρίζες τους. Η φυτεία γίνεται σε μακριές βραγιές η αυλάκια και κατά γραμμές 75—80 πόντους η μία της άλλης και κατά διαστήματα 60—80 πόντους τα φυτά μεταξύ τους. Πολλοί κηπουροί αφήνουν μεγαλύτερες αποστάσεις, επειδή συνήθως κάνουν συγκαλλιέργεια με μαρούλια, σπανάκια, καρότα κλπ.

Η μεταφύτευση γίνεται πάντοτε με φυτευτήρι σε αρκετό βάθος 8—10 πόντους, ώστε τα φυτά να σκεπάζονται μέχρι της βάσεως των πρώτων φύλλων. Αμέσως κατόπιν πρέπει να ακολουθεί πλούσιο πότισμα για να κατακάθεται το χώμα και να δίνεται η αναγκαία υγρασία. Η εργασία της μεταφυτεύσεως, καλό είναι, να εκτελείται τις βραδινές ώρες.
Κατά τη διάρκεια της βλαστήσεως απαιτούνται 2—3 σκαλίσματα και τα απαραίτητα ποτίσματα, τα οποία πρέπει να είναι πάντοτε άφθονα και συχνά μέχρι της συγκομιδής. Όπου υπάρχει έλλειψη νερού, η μεταφύτευση πρέπει να πραγματοποιείται αργότερα, κατά Οκτώβριο—Νοέμβριο, οπότε η συγκομιδή αρχίζει νωρίς την επομένη άνοιξη.
Η χειμερινή καλλιέργεια των κουνουπιδιών, γενικώς, πρέπει να θεωρείται ως πιό σίγουρη. Η καλοκαιρινή, δηλαδή η σπορά της ανοίξεως και η μεταφύτευση του Απριλίου—Μαΐου, βασίζεται στη τύχη, ένεκα της πολλής ζέστης και της ξηρασίας του θέρους. Πάντως στη περίπτωση αυτή η καλλιέργεια πρέπει να γίνεται σε σφικτά χώματα και σε τοποθεσίες λίγο σκιερές, αλλά με αρκετά νερά. Κατά κανόνα όμως τα καλοκαιρινά κουνουπίδια δεν κάνουν κεφάλια μεγάλα ούτε άνθη πυκνά.

Συγκομιδή
Η συγκομιδή εξαρτάται, όχι μόνο από την εποχή της σποράς και της μεταφυτεύσεως αλλά κατά μέγα μέρος από τις ποικιλίες που χρησιμοποιούνται. Τα κουνουπίδια της καλοκαιρινής καλλιέργειας αρχίζουν από τον Ιούλιο και παρατείνονται μέχρι τού Φθινοπώρου και ενίοτε όλο το χειμώνα, της δε χειμερινής, αρχίζουν νωρίς την άνοιξη και εξακολουθούν μέχρι του Μαΐου—Ιουνίου. Κατά τη συγκομιδή, πρέπει να αποκόπτονται όσα παρουσιάζουν όλο το κεφάλι τού άνθους, αλλά πριν προλάβουν να ανοίξουν τα λουλούδια, γιατί τότε χάνουν σε ποιότητα και σε εμφάνιση για την κατανάλωση. Τα ανθοκεφάλια για να διατηρούν επί πολύ το λευκό τους χρωματισμό, πρέπει μόλις παρουσιασθούν, να σκεπάζονται με τα φύλλα της βάσεως, τα οποία δένονται στη κορυφή. Όταν αυτά ξεραθούν, επαναλαμβάνεται το δέσιμο με άλλα νεώτερα φύλλα. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα άνθη προφυλάσσονται και από τον ήλιο που τα κιτρινίζει γρήγορα και από το πρώιμο άνοιγμα αυτών.

Παραγωγή σπόρου
Για την παραγωγή καλού σπόρου, πρέπει να διαλέγονται ως μάνες, φυτά της φθινοπωρινής σποράς τα οποία να μεταφυτεύονται την Άνοιξη. Όταν ανθίσουν διατηρούνται μόνο εκείνα που παρουσιάζουν τα ποιό καλοσχηματισμένα και μεγάλα κεφάλια με πυκνά και πολλά άνθη. Αυτά μόλις ανοίξουν, πρέπει από κάθε ποδίσκο να κορφολογιέται το επάνω μέρος, για να μένουν τα χαμηλά άνθη, τα οποία δίδουν τους χονδρότερους και καλύτερους σπόρους. Η ωρίμανση αυτών γίνεται τον Αύγουστο—Σεπτέμβριο. Τότε οι καρποί μαζεύονται και αποξεραίνονται στη σκιά. Οι σπόροι αποχωρίζονται κατόπιν, με ένα ελαφρό κοπάνισμα.

Ποικιλίες κουνουπιδιών

Τα κουνουπίδια παρουσιάζουν πολλές ποικιλίες, οι οποίες διακρίνονται από την πρωιμότητα και το μέγεθος ή το χρώμα των ανθοκεφαλών.

Οι σπουδαιότερες εξ αυτών είναι:

Κουνουπίδια νάνα πρώιμα. Τα φυτά είναι πολύ χαμηλά, τα ανθοκεφάλια τους γίνονται μικρά αλλά πολύ πρώιμα και εντελώς λευκά. Όταν λιάζονται εντόνως λαμβάνουν κόκκινη απόχρωση.
Κουνουπίδια Αλγεριού. Αυτά αποκτούν κεφάλια μεγάλα και λευκά. Είναι ποικιλία εκλεκτή, παραγωγική και πολύ πρώιμη.
Κουνουπίδια Νεαπόλεως. Τα ανθοκεφάλια αυτών γίνονται εξαιρετικώς μεγάλα, ολόλευκα και κλειστά. Πρόκειται περί εκλεκτής ποικιλίας, πολύ παραγωγικής.
Κουνουπίδια Νεαπάλεως όψιμα. Αυτά μπορούν να θεωρηθούν ως παραλλαγή της προηγούμενης. Είναι πολύ καλή ποικιλία όψιμη.
Κουνουπίδια Πατησσιώτικα. Αυτά κάνουν ανθοκεφάλια μέτριου μεγέθους, λευκά και αρκετά πρώιμα.

Καλλιέργεια μπρόκολου

Αυτά είναι είδος κουνουπιδιών. Η διαφορά έγκειται στο ότι τα φύλλα είναι περισσότερα, πιο στενά και μάλλον σαρκώδη, τα δε ανθοκεφάλια μικρότερα. Επίσης είναι οψιμότερα στη βλάστηση και ανθίζουν την επομένη άνοιξη μετά την φθινοπωρινή μεταφύτευση.

Στην καλλιέργεια έχουν τις ίδιες απαιτήσεις όπως και τα κοινά κουνουπίδια. Η σπορά τους γίνεται τον Ιούλιο—Αύγουστο, η δε μεταφύτευση μετά 1 — 1 1/2 μήνα. Στα δροσερά ή ορεινά μέρη, η σπορά γίνεται και τον Απρίλιο για καλοκαιρινή καλλιέργεια, αλλά θέλουν πολλά νερά και δεν επιτυγχάνουν πάντοτε. Κατά την πρώτη περίπτωση η συγκομιδή πραγματοποιείται την άνοιξη και στη δεύτερη το φθινόπωρο ή αργά τον χειμώνα.

Ποικιλίες μπρόκολων

Μπροκόλια, πρώιμα λευκά. Αυτά κάνουν ανθοκεφάλια μέτρια στο μέγεθος, λευκά και πολύ πρώιμα.
Μπροκόλια λευκά μαμούθ. Αυτά γίνονται πολύ μεγάλα και λευκά. Είναι ποικιλία καλή και πολύ όψιμη.
Μπροκόλια βιολέ. Τα κεφάλια γίνονται μάλλον μικρά και αποκτούν χρώμα βιολέ. Είναι ποικιλία ανθεκτική στο ψύχος και συνεπώς πολύ όψιμη.

Πηγή: Ο πρακτικός οδηγός του λαχανόκηπου-Λάμπρου Οικονομίδου-Αθήναι 1940

Συγκαλλιέργεια
Τα μπρόκολα και τα κουνουπίδια καλλιεργούνται με κρεμμύδια, πατάτες, φασκόμηλο, χαμομήλι, σέλινο, άνηθο, δυόσμο, δεντρολίβανο, θυμάρι, αψιθιά, ύσωπο, λεβάντα. Τα αρωματικά φυτά γενικώς διώχνουν τα σκουλήκια των λάχανων.
Δεν καλλιεργούνται μαζί με ντομάτες, φασόλια και φράουλες φράουλες.

Διαβάστε ακόμη:Φυσικά βιολογικά λιπάσματα