Έθιμα και παραδόσεις του Πάσχα

Τα Ελληνικά έθιμα και παραδόσεις το Πάσχα

Έβδομάς τών Βαΐων

Παρασκευή, παραμονή του Λαζάρου.
Άγερμοί κορασίων, ψαλλόντων τό άσμα τοΰ Λαζάρου καί ευχετικά (λαζαρίνες).

Σάββατον τοΰ Λαζάρου

1. Άγερμοί παίδων ή κορασίων: Πώς είναι ένδεδυμένα.—Λάζαρος μεταξύ αυτών έσιολισμένος μέ χόρτα.—Τί φέρουν εις χεΐρας (κλάδους φοίνικος, δάφνης ή άλλους βλαστούς, κώδωνας κτλ.).—Τί ψάλλουν (τό τραγούδι του Λαζάρου, ευχετικά, χελιδόνισμα, σατιρικά).—Τί παριστάνουν (θάνατον καί άνάστασιν τοΰ Λαζάρου).—Δώρα διδόμενα εις αυτά.—Χορός εις τήν πλατείαν.
2. Παρασκευή ειδικών κουλλουριών (λάζαροι).
3. Κτυπήματα διά κλάδων.

Κυριακή τών Βαΐων

• Όνομα τής ημέρας.
• Βάγια: Ποίου φυτού κλάδοι χρησιμοποιούνται ( φοίνικος , δάφνης, ελαίας κτλ.).—Ιδιόρρυθμος πλοκή τών φύλλων τοΰ φοίνικος έν είδει σταυρού ή άλλως πως (είκών).—Μαντική έξ αύτών (οί καρποί τής δάφνης δηλοΰν πλούτον κτλ.).
  Χρήσις πρός κάπνισμα διά την βασκανίαν.—Ποΐοι προμηθεύουν τοΰς κλάδους εις τήν εκκλησίαν (νεόνυμφοι).—Κτυπήματα δι’ αυτών.—Παιδικοί στίχοι.

Μεγάλη έβδομάς

Μεγάλη Δευτέρα

Άγερμοί παιδιών πρός περισυλλογήν ωών.—Τί κρατούν (ράβδον μέ σταυρόν, έστεμμένην μέ μύρτα καί μεταξωτάς κλωστάς).—Πρόσδεσις ρακών είς τάς θύρας πρός αποτροπήν εντόμων.—Τί γίνονται τά συλλεγόμενα ώά.

Μεγάλη Τετάρτη

1. Έν τή εκκλησία τελετή του νιπτήρος.
2. Παρασκευή νέας ζύμης έν τη εκκλησία καί διανομή είς τάς οίκογενείας δι' όλον τό έτος.
3. Όνειρομαντεία διά περιζώσεως ζώνης άνδρός.

Μεγάλη Πέμπτη

1. Όνομα: Κόκκινη Πέφτη καί εί τι άλλο.
2. Βαφή καί ζωγράφισμα φών καί τά σχετικά (σταύρωμα τών παιδιών, άπόθεσις είς είκονοστάσιον, χρήσις κατά τής χαλάζης ή πρός άλους σκοπούς, δοξασίαι περί αυτών καί παραδόσεις διά τήν προέλευσιν τοΰ έθίμου).
3. Άπλωμα ερυθρών υφασμάτων από τών οικιών.
4. Παρασκευή κουλλουριών διά τό Πάσχα καί τά κατ’ αύτά (όνομα, σχήμα κτλ.).
5. Περιφορά τών εικόνων εν επιδημία καί τοποθέτησις υψώματος έντός οπών δένδρων.
6. Παρασκευή πολύχρωμων νημάτων, πρός έξάρτησιν κωδώνων από τών ώτων τών ζώων πρός αποτροπήν ασθενειών.
7. Δεισιδαίμονες συνήθειαι κατά τήν άνάγνωσιν τών δώδεκα ευαγγελίων (κόμβοι πρός διαφόρους σκοπούς).
8. Απαγορεύσεις (δέν πλένουν, δέν σκουπίζουν κτλ.).

Μεγάλη Παραακευή

1. Παρασκευή τσουρεκιών διά τό Πάσχα’ ονόματα καί οχήματα αυτών (αυγοΰλα, κοφίνια, δοξάρια, παρμάκια, πούλοι, αύγοκουλλουραι κτλ.).
2. Επιτάφιος: Στολισμός δι’ άνθέων θεραπευτική ή άλλη αύτών χρήσις.—Δίοδος ΰπ’ αυτόν.—Περιαγωγή καί τά κατ’ αυτήν (τοποθέιησις πρό τών οικιών θυμιατηριού, λαμπάδων, πινακίων περιεχόντων χλόην κριθής κτλ.).
3. Θρήνος τής Μεγάλης Παρασκευής: Που καί πώς ψάλλεται.—Τό κείμενον.
4. Τό ξύλον τοΰ σταυροΰ καί αί περί αυτό παραδόσεις.

Μέγα Σάββατον

1. ’Ανάστα ό Θεός: Κρότοι έν τή εκκλησία. — Θραΰσις αγγείων είς τά οδούς.
2. Χρήσις τών υπό του Ιερέως διασκορπιζόμενων φύλλων δάφνης καί δενδρολιβάνου πρός αποτροπήν ασθενειών' παραδόσεις περί αυτών.
3. Σφαγή αμνών: Σταυροί διά τοΰ αίματος αύτών εις τάς θύρας καί έπί τών παρειών τών παιδίων.

Κυριακή τοΰ Πάοχα

1. Όνομα: Λαμπρή, Καλός λόγος, Λαμπροφόρα κτλ.
2. Άρατε πύλας: Παράστασις νίκης τοΰ Χριστού κατά τοΰ διαβόλου.
3. Χριστός άνέστη: Πυροβολισμοί.—’Ασπασμοί παρισταμένων.—Βρώσις φών (ξεβούλιομα στόματος).—Εύλόγησις καί διανομή γιαουρτιοΰ υπό ποιμένων.
4. Λαμπάς τοΰ Πάσχα: Κομίζεται άνημμένη είς τήν οικίαν.—Χρήσις αυτής (καψάλισμα τριχώματος ζώων, απειλή άκαρπων δένδρων, εντόμων, χρήσις κατά τούς εξορκισμούς ασθενειών κτλ.).
5. Γεΰμα νυκτερινόν: Ειδικοί άρτοι καί φαγητά (μαγειρίτσα, τσουρέκι τοΰ Πάσχα κτλ.).—Τσούγκρισμα αυγών.—Ή τράπεζα παραμένει έστρωμένη επί τρεις ημέρας.—Χρήσις τών ψιχίων, κελυφών ωών, καί έν γένει τών απορριμμάτων (ρίπτονται είς τούς αγρούς καί τάς αμπέλους, τά κελύφη αποτρόπαια χαλάζης, καλλικαντζάρων κτλ.).
6. Πυραί καί τά κατ’ αύτάς κατά τά περί πυρών ερωτήματα.
7. Καΰσις Ίοΰδα.
8. Αίώραι (κούνιες) καί τά κατ’ αύτάς.—Δοξασίαι περί έπιδράσεως τής αΐωρήσεως έπί τής βλαστήσεως.
9. Μαντεία έκ τής ωμοπλάτης τοΰ σφαζομένου άμνοΰ.
10. Δοξασίαι περί εξόδου τών ψυχών έκ τοΰ Άδου είς τόν επάνω κόσμον διά τό μέχρι τής Πεντηκοστής διάστημα.—Έθιμα σχετικά (δέν απλώνουν ροΰχα τήν νύκτα κτλ.).
11. Δεισιδαίμονες συνήθειαι (πρέπει νά φορέσουν καινουργές ένδυμα, δέν κοιμώνται, δαγκάνουν σίδηρον, δέν αναφέρουν ψύλλους κτλ., οί ποιμένες δέν τρώγουν ωά).

Έβδομάς διακαινήσιμος

1. Όνομα: Άσπρο βδόμαδο, Λαμπροήμερα κτλ.
2. Απαγορεύσεις (αργία καθ’ όλην τήν εβδομάδα εκτός τοΰ Σαββάτου, δέν λούονται ούτε βρέχουν μαλλιά καί εί τι άλλο).

Δευτέρα τοΰ Πάσχα

Έξακολούθησις έθίμων Κυριακής, χοροί, αίώραι κτλ.

Τρίτη τοΰ Πάσχα

1. Έξοδος είς τήν εξοχήν καί γεΰμα έν αύτή (όνομα τοΰ γεύματος).
   
2. ’Αγερμοί τών χωρικών είς τάς πόλεις καί αξίωμα παιδίων.— Όνομα άγερμοΰ (Ρουσάλια;).
   

Πέμπτη

Δεισιδαιμονίαι (δέν εισέρχονται είς τάς αμπέλους, δέν κλώθουν διά τό χαλάζι κτλ.).

Παρασκευή τής Ζωοδόχου Πηγής

Πανηγύρεις παρά τά αγιάσματα καί τά κατ’ αύτάς.

Πηγή:Σύμμικτα-Ερωτήματα δια την λαικήν λατρείαν-Στίλπων Π. Κυριακίδης

Διαβάστε ακόμη:Φτιάχνουμε το Πάσχα