Καρότα: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Πως γίνετε η σπορά και η καλλιέργεια καρότων

Τα καρότα είναι φυτά διετή, αλλά καλλιεργούνται ως μονοετή. Υπάγονται στην οικογένεια των σκιαδοφόρων. Τα φύλλα τους είναι εξαιρετικώς πολυσχιδή και λεπτά, το στέλεχος παρουσιάζεται το δεύτερο χρόνο, τα δε άνθη είναι λευκά και σχηματίζουν μεγάλο σκιάδι με 30 - 40 ποδίσκους. Οι σπόροι, χρώματος σταχτί, είναι μικροί και πλακεροί, με πλευρές λίγο ακανθωτές.
Η καλλιέργεια των καρότων γίνεται για τις σαρκώδεις ρίζες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στη μαγειρική μόνες ή για αρωματισμό άλλων τροφών. Τα καρότα, για να πετύχουν στη παραγωγή και την ποιότητα, είναι πολύ απαιτητικά. Θέλουν χώματα δροσερά, μετρίως σφικτά, γόνιμα και προ πάντων βαθειά. Στα πτωχά εδάφη οι ρίζες τους σχίζονται ή γίνονται ξυλώδεις και δίχως άρωμα.

Για το σκοπό αυτό έχουν ανάγκη πλούσιας λίπανσης με 3-4.000 οκ. κοπριάς, τουλάχιστο κατά στρέμμα. Η κοπριά όμως πρέπει να είναι εντελώς χωνεμένη και να χρησιμοποιείται πολύ νωρίς, προ της σποράς.
Από τα χημικά λιπάσματα τα καλύτερα αποτελέσματα δίνει ο τύπος 6 – 8 - 8, σε ποσό 30 - 100 οκάδες στο στρέμμα. Τα λιπάσματα πρέπει επίσης να ρίχνονται αρκετά νωρίς.
Η προετοιμασία του εδάφους πρέπει να είναι επιμελημένη με 2-3 σκαψίματα, ώστε το χώμα να τριφτή καλά. Εάν ακολουθεί σκαλιστική καλλιέργεια, ή γίνεται συγκαλλιέργεια με άλλα είδη λαχανικών, τότε η εργασία κανονίζεται αναλόγως.

Η σπορά γίνεται, πάντοτε, επί τόπου στα πεταχτά ή κατά γραμμές, σε προετοιμασμένες βραγιές. Πρέπει να εκτελείται πολύ αραιά, αλλιώς, κατόπιν, το αραίωμα και το βοτάνισμα γίνονται πολύ δύσκολα. Το απαιτούμενο ποσό σπόρου είναι μισό δράμι, κατά τετρ. μ. περίπου. Για να πραγματοποιείται ομοιόμορφη και κανονική η σπορά, πρέπει οι σπόροι να τρίβονται καλά, ώστε να σπάζουν τ’ αγκάθια που έχουν και ν’ ανακατεύονται με λεπτή άμμο. Μετά την σπορά, σκεπάζονται πολύ ελαφρά, μόλις 2-3 χιλ. μ. με κοσκινισμένο κοπρόχωμα και πατιούνται, αμέσως δε ακολουθεί ράντισμα με ποτιστήρι. Για να διατηρείται το έδαφος σταθερώς νοτερό, πρέπει η σπαρμένη επιφάνεια να σκεπάζεται με λίγη αχυροκοπριά.

Σπορά καρότων

Η εποχή της σποράς είναι διάφορος. Για την καλοκαιρινή καλλιέργεια, μπορεί να γίνεται από τον Ιανουάριο μέχρι Απρίλιο, για την χειμωνιάτικη, από τον Αύγουστο μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου.
Κατά την πρώτη περίοδο, πρέπει να διαλέγονται ποικιλίες πού έχουν ρίζες μακριές και αντέχουν στη ζέστη και την ξηρασία, για δε τη φθινοπωρινή να προτιμούνται οι κοντόριζες, οι οποίες έχουν ανάγκην από περισσότερο νερό, αλλά και αναπτύσσονται και πιο ταχύτερα. Οι σπορές του Αύγουστου - Σεπτεμβρίου δίνουν, πάντοτε, ικανοποιητικότερα αποτελέσματα.
Η βλάστηση των καρότων, συνήθως, γίνεται πολύ αργά για αυτό η σπορά τους πρέπει να συνδυάζεται και με άλλα φυτά πρωϊμώτερα, π.χ. με ραπανάκια, μαρούλια κλπ. Πάντως, μετά την βλάστηση, εάν τα φυτά είναι πολύ πυκνά, πρέπει ν’ αραιώνονται και να μένουν σε αποστάσεις ανάλογες προς τις ποικιλίες. Επίσης να βοτανίζονται όταν είναι ανάγκη και να ποτίζονται συχνά, αλλά με λίγο νερό. Τα σκαλίσματα γίνονται 2-3, ιδίως στη αρχή, ώστε η γη να είναι πάντοτε καθαρή από τα άγρια χόρτα και να διατηρείται αφράτη.

Η συγκομιδή αρχίζει τρεις μήνες, περίπου, μετά την σπορά. Το ξερίζωμα των φυτών γίνεται διαδοχικώς, από τις πιο χονδρότερες ρίζες, αλλά εγκαίρως και όταν ακόμη είναι τρυφερές. Άμα βραδύνουν περισσότερο γίνονται πολύ σκληρές και άχρηστες για την κατανάλωση.
Τα βγαλμένα καρότα διατηρούνται σε καλή κατάσταση, μέσα σε άμμο, λίγο υγρή και σε μέρος σκοτεινό. Για πολύ πρώιμη και εντατική καλλιέργεια καρότων, η σπορά γίνεται σε θερμοσπορεία, κατά τον Νοέμβριο. Μετά την βλάστηση αραιώνονται αποστάσεις 5 - 6 πόντους. Στην περίπτωση αυτή δεν μεταφυτεύονται, γιατί δεν πιάνουν εύκολα, αλλά παραμένουν στις θέσεις τους μέχρις ότου διατεθούν στην κατανάλωση. Η συγκομιδή γίνεται μετά 50 - 60 ημέρες. Τα καρότα ένεκα της βραδείας των αναπτύξεως, καλό είναι, να συγκαλλιεργούνται με άλλα λαχανικά πρωιμώτερα, όπως είναι τα σπανάκια, τα ραπάνια τα μαρούλια κ. ά.
Στην αμειψισπορά διαδέχονται επιτυχώς τα ψυχανθή, τα γεώμηλα, τα μποστανικά κλπ. εαρινά η χειμερινά φυτά.

Ποικιλίες καρότων

Τα καρότα, γενικώς διακρίνονται σε τρεις ομάδες, τα κοντόριζα, τα μέτρια και τα μακρόριζα. Εκάστη από αυτές περιλαμβάνει πολλές ποικιλίες, εκ των οποίων σπουδαιότερες είναι:

Από τα κοντόριζα:
Καρότα κόκκινα Ολλανδίας: Οι ρίζες αυτών έχουν μάκρος διπλάσιο από το πλάτος. Πρόκειται περί ποικιλίας εκλεκτής και παραγωγικής.
Καρότα κόκκινα Γκεράντης: Οι ρίζες γίνονται κοντόχονδρες, σχεδόν στρογγυλές, με σάρκα εξαιρετικά τρυφερή και αρωματώδη.

Από τα μέτρια:
Καρότα κόκκινα Νανταίνης: Οι ρίζες αποκτούν σχήμα κυλινδρικό και σάρκα πολύ τρυφερή και γλυκεία. Γίνονται πρώιμα και διατηρούνται καλώς.
Καρότα κόκκινα μυτερά: Οι ρίζες αυτών γίνονται χονδρές και μακρουλές με μυτερή άκρη. Είναι εκλεκτή ποικιλία.

Από τα μακρόριζα:
Καρότα μακριά. Οι ρίζες σ’ αυτά γίνονται υπερβολικά μακριές και τρυφερές.
Καρότα κίτρινα: Οι ρίζες είναι μακριές κυλινδρικές, χαρακτηριστικές πολύ κίτρινες και αρκετά γλυκείες. Είναι ή συνήθως καλλιεργουμένη ποικιλία.

Οι κυριότερες ασθένειες των καρότων

Ο περονόσπορος
Οφείλεται σε ένα μύκητα (Plasmopara Nivea), της ομάδος των περονοσπόρων, ο οποίος προβάλλει τα φύλλα των καρότων και προξενεί στην άνω επιφάνεια αυτών βούλες κιτρινόξανθες με λεπτό χνούδι άσπρο στη κάτω, εξ αιτίας των οποίων και ξηραίνονται. Η προσβολή αυτή ευνοείται με καιρό υγρό και σε έδαφος πλούσιο σε άζωτο.
Η καταπολέμηση του επιτυγχάνεται με ψεκάσματα βορδιγαλλείου πολτού (1 οκ. θειικού χαλκού, 1 οκ. ασβέστη σε 100 οκάδες νερό), εννοείται προληπτικές. Επίσης, για την αποφυγή του περονοσπόρου πρέπει να καταστρέφονται τα υπολείμματα της βλαστήσεως, να γίνονται βαθειά σκαψίματα για να παραχώνονται τα σπόρια του μύκητα αυτού και να αλλάζεται η καλλιέργεια, για 2 - 3 χρόνια, με φυτά όχι της ίδιας οικογένειας, ήτοι σκιαδανθή.

Η σήψη των ριζών
Οφείλεται σε μικρομύκητα (Rhizoctonia Violacea), ο οποίος προσβάλλει τις ρίζες των καρότων ως και άλλων παρομοίων λαχανικών (παντζάρια, γεώμηλα κλπ.), προκαλεί συντόμως την σήψη τους.
Τα προσβαλλόμενα φυτά διακρίνονται εγκαίρως από to γενικό κιτρίνισμα των φύλλων και την ασθενική τους ανάπτυξη. Σπανίως κάμνει μεγάλες ζημίες. Για τη καταπολέμηση της ασθένειας αυτής είναι αξιοσύστατο το ξερίζωμα και κάψιμο των άρρωστη μένω ν φυτών και η απολύμανση του εδάφους με φορμόλη 1 %.

Το μαύρισμα των φύλλων
Οφείλεται σε μύκητα (Alternaria Solani), που προσβάλλει τα φύλλα των παντζαριών, κατά το τέλος της εποχής. Αυτά κιτρινίζουν και σκεπάζονται με βούλες μαύρες επιστρωμένες με ένα είδος μούχλας χρώματος σκούρου ελαιώδους. Η ασθένεια είναι ήπιας μορφής και σπανίως προξενεί αξιόλογες ζημιές. Πρέπει, πάντως, να αποφεύγεται η παράχωσης στο έδαφος των αρρωστημένων φύλλων είτε η ανάμιξη τους στη χρησιμοποιούμενη για λίπανση κοπριά.

Βλαβερά έντομα

Το σκαθάρι των καρότων
Είναι ένα κολεόπτερο (Molytes Coronatus), μάκρους 10-14 χιλ., σε χρώμα μαύρο γυαλιστερό, με μερικές μικρές κίτρινες κηλίδες. Το θηλυκό τοποθετεί τα αυγά του στη γη, κατά τον Μάιο μήνα.
Όταν εκκολαφθούν, τα εξερχόμενα σκουληκάκια μπαίνουν στο εσωτερικό των ριζών των καρότων, όπου σκάπτοντας στοές προχωρούν προς τα πάνω, προκαλώντας έτσι μεγάλες ζημίες στη παραγωγή. Καταπολεμούνται μόνο με το κυνήγημα των τελείων εντόμων, είτε αποφεύγονται με τη καλλιέργεια κοντόριζων καρότων, γιατί οι σκώληκες μένουν πάντοτε 10-12 πόντους βαθειά, όπου δεν φθάνουν οι ρίζες μερικών ποικιλιών.

Η κάμπια των καρότων
Είναι μικρό δίπτερο έντομο(Psylonia Rosae), μάκρους 5 χιλ., χρώματος πρασινωπού και με φτερά κίτρινα. το θηλυκό γεννά τα αυγά του στο λαιμό τού νέου καρότου, όπου οι εκκολαπτόμενοι μικροί κυλινδρικοί σκώληκες, οι οποίοι είναι κίτρινοι και λαμπεροί, σκάφτουν στοές και κατατρώγουν το άνω μέρος της ρίζας. τα πάσχοντα καρότα λαμβάνουν ένα χρώμα σκουριάς, τα φύλλα τους μαραίνονται και τελικώς τα φυτά αποξηραίνονται.
Η καταπολέμηση του εχθρού αυτού έγκειται στην απομάκρυνση της μύγας κατά τη στιγμή της ωοτοκίας της. Για τον σκοπό αυτόν πρέπει να σκορπίζεται ανάμεσα στις γραμμές άμμος βρεγμένη με πετρέλαιο ή φαινικό οξύ είτε ακόμη μετά τη βλάστηση των καρότων να γίνεται ένα ψέκασμα με γαλάκτωμα πετρελαίου 2%.

Πηγή: Ο πρακτικός οδηγός του λαχανόκηπου-Λάμπρου Οικονομίδου-Αθήναι 1940

Διαβάστε ακόμη:Η κοπριά (το φουσκί)