Αστρονομία και λαϊκή μετεωρολογία

Προγνωστικά καιρού από τα αρχαία συγγράμματα

Προγνωστικά καλού καιρού. - Του Αράτου.
Όταν είναι τριών ή τεσσάρων ήμερων το φεγγάρι και φαίνεται λεπτό και καθαρό σημαίνει καλοκαιριά. Επίσης και η πανσέληνος, όταν φαίνεται καθαρή, καλοκαίρια σημαίνει. και στα μέσα του σεληνιακού μηνός, εάν φαίνεται καθαρό το φεγγάρι, πάλι καλοκαιριάς είναι προμήνυμα.
Αν το φεγγάρι φανεί ποιό κοκκινωπό απ’ ότι είναι συνήθως, σημαίνει άνεμο. Εάν δε κανένα μέρος του φεγγαριού φανεί μαυρισμένο, σημαίνει βροχή.

Ο ήλιος όταν ανατέλλει καθαρός σημαίνει καλοκαιριά. Αν φανούν ολίγα σύννεφα πριν ανατείλει, επίσης καλόν καιρό θα κάμει. Αν, καθώς βασιλεύς ο ήλιος, υπάρχουν σύννεφα σκόρπια γύρω του σημαίνουν αναβροχιά.
Αν ο ήλιος βασιλεύει καθαρός χωρίς σύννεφα σημαίνει και για την άλλη ημέρα καλοκαιριά. Αν βασιλέψει ο ήλιος χωρίς σύννεφα και κατόπιν κοντά του παρουσιαστούν σύννεφα ποιό κοκκινωπά απ’ ότι είναι συνήθως, ούτε τη νύκτα ούτε την άλλη ημέρα θα βρέξει.
Σύννεφα κοκκινοπότερα, σκόρπια κατά τα δυτικά μέρη, σημαίνουν αναβροχιά. Επίσης αναβροχιά σημαίνει και η κουκουβάγια όταν σκούζει διαρκώς τη νύχτα και η κουρούνα όταν κράζει την ήμερα ήσυχα και τα κοράκια όταν είναι πολλά μαζί σαν να χαίρονται και κράζουν.

Προγνωστικά του χειμωνιάτικου καιρού και ποια σημεία δηλώνουν βροχή.
Όταν είναι τριών ή τεσσάρων ήμερων το φεγγάρι και έχει τις άκρες σαν ξεθωριασμένες και θολές, τούτο σημαίνει βροχή.
Αν δ δίσκος του φαίνεται κόκκινος ή πυρωμένος σημαίνει χειμώνα. Όταν είναι πανσέληνος και γύρω της φαίνεται να μαυρίζει κανένα σημείο, τούτο είναι προμήνυμα βροχής.
Αν γύρω-γύρω στο φεγγάρι είναι δύο ή τρία αλώνια, σημαίνουν πολύ μεγάλο χειμώνα και μάλιστα όσο ποιό μαύρα είναι τα αλώνια.
Ο ήλιος όταν ανατέλλει κόκκινος και κατόπιν μαυρίζει σημαίνει βροχή.

Αν, όταν βγαίνει ο ήλιος, φανεί κοντά στις αχτίδες του σκοτεινό σύννεφο, δηλώνει βροχή. Αν, καθώς βασιλεύει ο ήλιος έχει κοντά στο αριστερό του μέρος μαύρο σύννεφο πρέπει αμέσως να περιμένεις βροχή. Από το μέρος που γίνονται ή αστραπές και οι βροντές, από εκεί να περιμένεις το χειμώνα. Και αν, άλλοτε μεν από το βοριά και άλλοτε από τη νοτιά ακούγονται οι βροντές και γίνονται (φαίνονται) οι αστραπές, θα φυσήξει άνεμος. Επίσης και τα πουλιά των λιμνών και τα θαλασσινά, όταν λούζονται διαρκώς στο νερό, χειμώνα προαγγέλλουν. Το ουράνιο τόξο (δοξάρι), αν φανεί διπλό, σημαίνει βροχή.

Αν στη χύτρα (πήλινο αγγείο) ή σε χαλκωματένιο αγγείο βγαίνουν σπίθες, σημαίνουν βροχές. Και ή κουρούνα, όταν βρέχει το κεφάλι της στο γιαλό ή κολυμπάει ολόκληρη και τη νύχτα κράζει δυνατότερα παρ’ ότι συνήθως, βροχές προμηνύει. Και οι κότες του σπιτιού όταν συχνά χτυπιούνται στη σκόνη και κακαρίζουν και τα κοράκια και οι καλιακούδες όταν παρουσιάζονται πολλές μαζί και σκούζουν και τα χελιδόνια όταν πετούν γύρω από τις λίμνες ή τις στέρνες ή τα ποτάμια και κάνουν βοή, σημαίνουν βροχή.
Οι μύγες όταν δαγκώνουν περισσότερο παρ’ ότι συνήθως και οι χήνες, όταν τρέχουν κράζοντας για την τροφή τους και οι αράχνες όταν πέφτουν κάτω χωρίς να φυσά άνεμος και η φλόγα του λύχνου όταν μαυρίζει και τα κοπάδια των προβάτων όταν χορεύουν, σημαίνουν ότι θα έρθει χειμώνας.

Οι αγελάδες όταν κοιτάζουν κατά τη νοτιά και γλύφουν τα νύχια τους και πάνε με μουγκανητά στα παχνιά, βροχή σημαίνουν.
Και ο λύκος επίσης όταν αποφασίζεται και παρουσιάζεται σε κατοικημένα μέρη και τα σκυλιά όταν σκάβουν τη γη και ο γκιώνης όταν σκούζει την αυγή είναι προμηνύματα ότι θα κάνει χειμώνα. Και τα σκυλιά όταν φεύγουν κατά τη θάλασσα, χειμώνα προμηνύουν.
Οι γερανοί, όταν έρχονται γρηγορότερα απ’ ότι συνήθως σημαίνουν ότι αμέσως θα κάνει χειμώνα. Και τα ποντίκια, όταν ακούγονται να τριζοβολούν, χειμώνα σημαίνουν.
Όταν συγχρόνως φαίνονται περισσότερα σημεία, τότε είναι ποιό βέβαια όσα προβλέπουμε. Πρέπει δε κυρίως να προσέχουμε την τετάρτη ημέρα στο γέμισμα και πριν από τη χάση του φεγγαριού, γιατί τις ημέρες αυτές γίνεται η αλλαγή του καιρού.

Προγνωστικά χειμώνα μεγαλύτερης διάρκειας.
Όταν τα πρινάρια και οι βελανιδιές έχουν πολύν καρπό, τούτο σημαίνει ότι θα βαστάξει περισσότερο ο χειμώνας. Επίσης και όταν οι γίδες και οι προβατίνες πού βατεύθηκαν, ζητούν πάλι να βατευθούν. Όταν τα κοπάδια σκάβουν τη γη και γυρίζουν το κεφάλι κατά το Βορρά, αυτό σημαίνει ότι θα κάνει μεγάλο χειμώνα.

Προγνωστικά αν θα είναι πρώιμη η όψιμη η χρονιά. - Του Διδύμου.
Είναι πολύ χρήσιμο να μπορούμε να προβλέπουμε αν η χρονιά θα είναι πρώιμη η όψιμη. Γιατί αν η χρονιά φαίνεται όψιμη, είναι καλλίτερα να βάλουμε περισσότερο σπόρο, επειδή μερικοί απ’ τούς σπόρους θα χαλάσουν.
Αν ύστερα από τον τρύγο βρέξει, προτού να βασιλέψει η Πούλια η χρονιά θα είναι πρώιμη. Αν βρέξει μόλις βασιλέψει η Πούλια η χρονιά θα είναι μέτρια. Και αν, αφού βασιλέψει η Πούλια, αρχίσει βροχή η χρονιά θα είναι όψιμη.
Ο Δημόκριτος και ο Απουλήιος λέγουν ότι τέτοιον πρέπει να περιμένουμε το χειμώνα όπως είναι η ημέρα της εορτής που την ονομάζουν οι Ρωμαίοι Βρούμα.

Άλλοι δε από παρατηρήσεις πού έκαναν έφθασαν στο συμπέρασμα ότι όμοιος με την ημέρα (5) της 24 Νοεμβρίου (7 Δεκεμβρίου) πού γίνεται η εορτή των Βρούμων θα είναι ο ακόλουθος μήνας Δεκέμβριος (ν. ήμ. 14 Δεκεμ.— 13 του Γενάρη), όμοιος με την ημέρα της 25 Νοεμβρίου (8 Δεκεμβρίου) θα είναι ο Γενάρης (ν. ήμ. 14 του Γενάρη—13 τού Φλεβάρη) και ομοίως με την 26 Νοεμβρίου (9 Δεκεμβρίου) θα είναι ο Φλεβάρης (14 τού Φλεβάρη—13 του Μάρτη). Τούτο δε πράγματι συμβαίνει καμιά φορά. Άλλοτε όμως καθόλου δεν επαληθεύει.
Τα Βρούμα ήταν Ρωμαϊκή εορτή και επιστεύετο ότι η ημέρα της εορτής αυτής ήταν η μικρότερη του χρόνου (χειμερινή τροπή). Η εορτή των Βρούμων είναι στις 7 Δεκεμβρίου.
Και άλλη παρατήρηση έκαμαν μερικοί. Ότι από τις 20 έως τις 22 του Μάρτη συνήθως ο καιρός γυρίζει στο κρύο. Εκείνες δε τις ημέρες και οι 40 Μάρτυρες παραδόθηκαν στους ειδωλολάτρες και μαρτύρησαν.

Ο σεληνιακός μήνας. - Του Διοφάνους.
Νομίζουν μερικοί ότι τίποτε δεν πρέπει να φυτεύουμε στη χάση του φεγγαριού άλλα μόνο στο γέμισμα. Άλλοι όμως δίνουν τη συμβουλή να φυτεύουμε όταν είναι 4 ημερών το φεγγάρι, έως να να γίνει 18 ημερών. Άλλοι επιτρέπουν το φύτεμα μόνον τις 3 πρώτες ήμερες του φεγγαριού. Και άλλοι απέχουν απ’ το φύτεμα απ’ τη δεκάτη έως την εικοστή ημέρα του φεγγαριού, για να μην καταχωθεί και το φώς του μαζί με τα φυτά.
Απ’ όλες όμως αυτές τις παρατηρήσεις το σωστό συμπέρασμα είναι το έξης: Όταν το φεγγάρι είναι κάτω απ’ τη γη πρέπει να φυτεύουμε. Και όταν είναι επάνω απ’ τη γη να κόβουμε ξύλα.

Πηγή: Γεωπονικά-Κασσιανού Βάσσου

Βίντεο από την εκδήλωση του Ωρίωνα που έγινε την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου

Η ομιλία με τίτλο «Αστρονομία και λαϊκή μετεωρολογία: ιστορική αναδρομή από την αρχαία Ελλάδα έως σήμερα». Ομιλητής είναι ο κ. Αργύρης Δρίβας, Φυσικός-Μετεωρολόγος.

Περίληψη: Η ομιλία παρουσιάζει τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων σχετικά με την πρόγνωση του καιρού από αστρονομικές παρατηρήσεις και τη διαχρονική εξέλιξη των αντιλήψεων αυτών. Συγκεκριμένα θα δούμε πώς με βάση την εμφάνιση των αστερισμών οι αρχαίοι εκτελούσαν τις γεωργικές ή ναυτικές εργασίες τους, ποιες ήταν οι δοξασίες τους ως προς την εκδήλωση καιρικών φαινομένων με βάση τις ανατολές και δύσεις αστερισμών και άστρων και πώς όλα αυτά τροποποιήθηκαν με το πέρασμα των αιώνων. Στο τέλος θα διερευνήσουμε κατά πόσο ισχύει το λαϊκό ρητό "ξάπλα το φεγγάρι, όρθιος ο καραβοκύρης".

Σας ενημερώνουμε, τέλος, πως μπορείτε πάντα να ενημερώνεστε για όλες τις εκδηλώσεις του συλλόγου από το site μας www.orionas.gr αλλά και μέσω των κοινωνικών δικτύων:
Facebook: http://www.facebook.com/orionasgr
Twitter: http://twitter.com/orionasgr
Youtube: http://www.youtube.com/user/orionasgr
Με τιμή, Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αστρονομικής Εταιρείας Πάτρας «Ωρίων»
http://www.orionas.gr

Διαβάστε ακόμη:Πρόγνωση καιρού