Σέλινο: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Πως γίνεται η σπορά και η καλλιέργεια του σέλινου

Πως καλλιεργούνται τα σέλινα
Τα σέλινα είναι φυτά διετή, υπαγόμενα στην οικογένεια των συνθέτων. Τα φύλλα είναι πολυσύνθετα με τριγωνικά φυλλαράκια οδοντωτά και γυαλιστερά. Τα κοτσάνια είναι χονδρά και φαρδιά, εσωτερικώς κούφια ή μάλλον γεμάτα με πολλά διαφράγματα, ο δε βλαστός σωληνώδης και αυλακωτός, παρουσιαζόμενος κατά το δεύτερο έτος. Τα άνθη είναι πρασινωπά, σχηματίζουν όλα μαζί σκιάδιο και οι σπόροι μικρά αχένια, αρωματώδη με πτερά στις περιφέρειες.

Τα σέλινα καλλιεργούνται, κυρίως για τα σαρκώδη κοτσάνια είτε για τις ρίζες τους, προς αρωματισμό ή παρασκευή ειδών μαγειρικής. Ευδοκιμούν στα βαθειά και δροσερά χώματα, τα οποία να είναι σφικτά και απαραιτήτως ποτιστικά και γόνιμα. Στη ξηρασία δεν αντέχουν, τα κοτσάνια κουφιάζουν και σκληραίνουν η δε παραγωγή αποβαίνει μηδαμινή. Η σπορά γίνεται σε θερμοσπορεία κατά Ιανουάριο-Φεβρουάριο ή σε ανοικτά σπορεία κατά Μάρτιο-Απρίλιο.

Στη πρώτη περίπτωση η καλλιέργεια επιτυγχάνεται πρωιμότερη. Οι σπόροι ρίχνονται στα πεταχτά και αφού αναμιχτούν με λίγη άμμο για να σκορπίζονται καλλίτερα, σκεπάζονται μόλις 1-2 χιλ. μ. με φυτόχωμα και πατιούνται δυνατά. Κατόπιν επακολουθούν ραντίσματα καθ’ εκάστη ή και δύο φορές την ημέρα, μέχρις ότου φυτρώσουν. Η βλάστηση συνήθως, βραδύνει 8-10 ημέρες ή και περισσότερο. Πάντως μπορεί να επισπευτεί με κανονικά ποτίσματα και την απαιτουμένη θερμοκρασία του σπορείου.

Όταν τα νέα φυτά αποκτήσουν ύψος 15-20 πόντους, δηλαδή μετά 1-1 ½ μήνα περίπου, μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση, κατά γραμμές μέσα σε βραγιές ή επάνω σε τριβάδια. Η προετοιμασία τού εδάφους πρέπει να είναι επαρκής, με 2-3 βαθιά σκαψίματα και με ανάλογη λίπανση.

Λίπανση σέλινου
Η κοπριά αποτελεί το σύνηθες λίπασμα, πρέπει όμως να είναι εντελώς χωνεμένη και καλής ποιότητας. Για μέτρια χώματα απαιτούνται 2-3000 οκάδες κοπριά σκέτη και 2-2500 οκ. μαζί με συμπληρωματικά χημικά λιπάσματα φωσφοροκαλιούχα (25-40) οκ.) του τύπου 0-12-6, από τα σύνθετα χημικά λιπάσματα είναι αξιοσύστατοι οι τύποι 6-8-8 είτε 4-10-10, σε ποσό 60-80 οκάδες στο στρέμμα. Τα χημικά λιπάσματα δίνουν λαμπρά αποτελέσματα σε εδάφη χουμώδη και γενικώς πλούσια σε οργανικές ουσίες.

Μεταφύτευση σέλινου
Η μεταφύτευση γίνεται με φυτευτήρι, σε βάθος 8-10 πόντους και κατά αποστάσεις 30-40 πόντους σε όλες τις διευθύνσεις. Για τον σκοπό αυτό, τα φυτά πρέπει να κορυφολογούνται στο μισό μάκρος των φύλλων και των ριζών, το δε έδαφος να βρίσκεται στο ρώγο του. Μετά το πέρας της μεταφυτεύσεως ακολουθεί άφθονο πότισμα, για να δίνει την αναγκαία υγρασία και το χώμα να έρχεται σε καλή επαφή με τις ρίζες. Όταν τα φυτά πιάσουν δίδεται το πρώτο σκάλισμα και ελαφρό παράχωμα, κατόπι δε επαναλαμβάνονται τα ποτίσματα συχνά και άφθονα μέχρις ότου τα σέλινα αναπτυχθούν τελείως, οπότε λιγοστεύουν, ώσπου να διατεθούν. Στο μεταξύ γίνονται ακόμη 1-2 σκαλίσματα και ανάλογα παραχώματα. Σε περίπτωση που τα φυτά δείχνουν πως είναι αδύνατα ή κιτρινισμένα, πρέπει να γίνεται χρήση νιτρικού νατρίου 14-18 οκ. στο στρέμμα, το οποίο να σκεπάζεται κατά τα σκαλίσματα.

Τα σέλινα, όταν μεγαλώσουν και πλησιάζουν να καταναλωθούν, πρέπει να δένονται στη κορυφή και τα κοτσάνια τους να παραχώνονται, για να διατηρούνται λευκά και τρυφερά. Το δέσιμο όμως αυτό πρέπει να γίνεται με ξηρό καιρό, αλλιώς με την υγρασία μπορούν να σαπίσουν.

Κατά την καλοκαιρινή καλλιέργεια, η σπορά γίνεται από τον Απρίλιο μέχρις Αυγούστου, σε ανοικτά ή ψυχρά σπορεία. Όταν τα φυτά θα βλαστήσουν και αναπτυχθούν σε 20-25 πόντους, θερίζονται, κατά 12-15 ημέρες και ξοδεύονται ως μυρωδικά, είτε μεταφυτεύονται προ ή μετά τον θερισμό. Η τελευταία όμως περίπτωση δεν είναι πάντοτε ικανοποιητική, γιατί, από την ζέστη και την ξηρασία της εποχής, τα φυτά σκληρύνονται και ανθίζουν πολύ γρήγορα. Κατά συνέπεια, η καλλιέργεια των σέλινων πρέπει να γίνεται πολύ πρώιμη ή πολύ όψιμη. Κατά τη χειμερινή καλλιέργεια, η μεταφύτευση εκτελείται τον Αύγουστο - Σεπτέμβριο, οπότε η συγκομιδή αρχίζει από τα μέσα φθινοπώρου και εξακολουθεί μέχρι της άνοιξης.

Τα φυτά που ξεριζώνονται πρέπει να είναι ανάλογα προς τις ανάγκες της καταναλώσεως και αυτό για να είναι πάντοτε φρέσκα και τρυφερά. Όταν όμως είναι ανάγκη να αδειάσει ορισμένο μέρος για να χρησιμοποιηθεί για άλλη φυτεία, ή τα σέλινα δεν είναι δυνατόν να παραμείνουν περισσότερο, τότε πρέπει αφού ξεριζωθούν να παραχώνονται μέσα σε άμμο, κατά 3/4 του μάκρους τους και σε μέρος ψυχρό και σκιερό. Κατά αυτό τον τρόπο, μπορούν να διατηρούνται αρκετούς μήνες. Στη διαδοχή της καλλιέργειας, τα σέλινα ακολουθούν τα σπανάκια, τα μπιζέλια, τα κουκιά, τα κολοκύθια κ.λ.π. Ένεκα της αργής ανάπτυξής τους συγκαλλιεργούνται επιτυχώς με μαρούλια, ραπάνια και άλλα πρωιμότερα σαλατικά.

Παραγωγή απόρου σέλινου
Τα σέλινα εκφυλίζονται πολύ γρήγορα για αυτό προς απόκτηση καλού σπόρου, πρέπει να εκλέγονται ως μάνες, φυτά ζωηρά με κοτσάνια πλατιά και χονδρά. Αυτά διαλέγονται το φθινόπωρο και μεταφυτεύονται σε μέρος προφυλαγμένο και κατά μεγαλύτερες αποστάσεις 60-80 πόντους, το ένα από το άλλο. Κατά το χειμώνα εάν υπάρχουν ισχυρά κρύα, πρέπει να σκεπάζονται με λίγα χόρτα, ψάθες κ.λ.π. Την επόμενη άνοιξη ανθίζουν και καρποφορούν και κατά τον Ιούλιο-Αύγουστο, ωριμάζουν τους σπόρους τους, οπότε και συλλέγονται.
Μετά την συλλογή οι σπόροι στεγνώνονται στη σκιά και διατηρούνται σε μέρος ξηρό και ευάερο. Ένα δράμι περιέχει 1.400-1.500 σπόρους περίπου. Η βλαστική τους δύναμη διαρκεί 7-8 χρόνια.

Ποικιλίες σέλινων

Τα σέλινα παρουσιάζουν πολλές ποικιλίες και παραλλαγές, από τις οποίες οι πιο καλλιεργούμενες είναι:

• Σέλινα γεμάτα άσπρα: Τα φυτά είναι πολύ εύρωστα, ύψους 50 - 60 πόντους, με κοτσάνια πλατειά και γεμάτα, ασπριδερά. Είναι ποικιλία κατ’ εξοχή παραγωγική. Θέλει πολλά ποτίσματα και εδάφη γερά.
• Σέλινα πασκάλ: Αυτά γίνονται κοντόχονδρα, με κοτσάνια πολύ χονδρά και πλατιά, αποκτώντα γρήγορα λευκό χρώμα. Δεν κάνει παραπούλια. Είναι ποικιλία πολύ καλλιεργουμένη.
• Σέλινα βιολέ: Αυτά αποκτούν ζωηρή ανάπτυξη με κοτσάνια πλατειά, γεμάτα και τρυφερά, χρώματος βιολέ.
• Σέλινα λευκά κατσαρά. Ταύτα κάνουν φύλλα ωχροπράσινα με γεύση γλυκιά. Είναι ποικιλία κατάλληλη μάλλον για σαλάτες.
• Σέλινα θερισμού: Αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και αποκτούν κοτσάνια κούφια και εύθραυστα, με φύλλα σχετικώς μικρά, τα όποια κόπτονται όπως o μαϊντανός. Είναι ποικιλία φθινοπωρινή ή και καλοκαιρινή.
• Σέλινα κονδυλώδη στρογγυλά: Αυτά αποκτούν ρίζες σαρκώδεις σχεδόν στρογγυλές και ομαλές, με σάρκα λευκή και αρωματώδη και με φύλλα ολίγα μακριά και πολύ γυαλιστερά.
• Σέλινα κονδυλώδη γίγαντες Πράγας: Οι ρίζες αυτών γίνονται εξαιρετικά ογκώδες με μεγάλα φύλλα, ζωηρώς πράσινα και ελάχιστα σχισμένα.

Οι κυριότερες αρρώστιες των σέλινων είναι

:

Η Σεπτορίαση: Είναι μικρός μύκητας πολύ συνήθης στις προσβολές των σέλινων. Παρουσιάζεται ατά φύλλα υπό μορφή κηλίδων πυκνών, χρώματος στακτοκιτρίνου με μαύρα στίγματα και στις δυο επιφάνειες αυτών, είτε παρουσιάζεται με πολύ μικρά και πολυάριθμα σπυριά. Η τελευταία μορφή είναι και η πιο επικίνδυνη. Τα φύλλα ζαρώνουν και αποξηραίνονται. Στα φυτά του δευτέρου έτους η σεπτορίαση μπορεί να παρουσιαστή στα άνθη, στο στέλεχος και στους σπόρους ακόμη. Γενικά ευνοείται με καιρό υγρό και ζεστό. Επίσης η κατάχρησης αζώτου, κατά τις λιπάνσεις ευνοεί την ασθένεια. Συνήθως δε μεταδίδεται με προσβεβλημένους σπόρους.

Προλαμβάνεται με την χρήση υγιούς σπόρου ή με απολύμανση αυτού σε διάλυση φορμόλης 1 % στην οποία οι σπόροι εμβαπτίζονται επί 2-3 ώρες. Η απολύμανση ακόμη, μπορεί να γίνει σε διάλυση 2% θειικού χαλκού, όπου μουσκεύονται 10-12 ώρες, πρέπει όμως να σπέρνονται αμέσως. Η καταπολέμηση των αρρωστημένων με βορδιγάλλειο πολτό είναι αποτελεσματική αλλά δεν συνιστάται, επειδή τα φύλλα χρησιμοποιούνται στη περίπτωση αυτή το πρακτικότερο μέσο είναι ο περιορισμός των ποτισμάτων και αν είναι έντονη η προσβολή, το ξερίζωμα των πασχόντων φυτών και καταστροφή των στη φωτιά.

Ο κρεμμυδοφάγος: Όταν παρουσιάζεται στις φυτείες, κόπτει τις ρίζες και εξαντλεί τα σέλινα. Καταπολεμείται με αρσενικούχα δολώματα, αραβόσιτο ή πίτυρα μουσκεμένα σε διάλυση αρσενικώδους νατρίου.

Η μύγα των σέλινων: Η κάμπια αυτής (phylomia rosae) κάνει στοές στα φύλλα και εξαντλεί τα σέλινα. Τα προσβαλόμενα φύλλα πρέπει να κόβονται και να καίονται, ώστε να περιορίζεται η αναπαραγωγή του εντόμου. Πρόκειται περί εντόμου που προσβάλει και τα καρότα.

Πηγή: Ο πρακτικός οδηγός του λαχανόκηπου-Λάμπρου Οικονομίδου-Αθήναι 1940

Διαβάστε ακόμη:Μαϊντανός: σπορά φύτεμα καλλιέργεια