Γιατί το Δίκτυο Συνοικιακής Κομποστοποίησης είναι η καλύτερη λύση διαχείρισης των οργανικών απορριμμάτων

Τοπική Κομποστοποίηση: η λύση για τα σκουπίδια

Όλοι γνωρίζουν σήμερα ότι τα πάντα στη φύση ακολουθούν τους κύκλους διατήρησης της ύλης και της ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό η ίδια η φύση έχει προνοήσει για τη διατήρηση της ζωής πάνω στον πλανήτη. Είναι ίσως η αρχαιότερη αειφορική ιδέα πάνω στον πλανήτη.
Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις διαταράσσουν τη φυσική ροή εξαντλώντας τους φυσικούς πόρους και υποθηκεύοντας το μέλλον των γενεών που έρχονται. Η ανθρωπότητα αδυνατεί να δει και να κατανοήσει τη σημασία των κύκλων αυτών με αποτέλεσμα να ρισκάρει σε μεγάλο βαθμό την ίδια την ύπαρξή της πάνω στον πλανήτη.

Οι σύγχρονες υπερκαταναλωτικές κοινωνίες στο ανθρωπογενές περιβάλλον των πόλεων συσσωρεύουν πλήθος προβλημάτων, που απειλούν όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την ανθρώπινη υγεία άμεσα. Το σημαντικότερο πρόβλημα του αστικού ιστού, είναι η παραγωγή και διαχείριση των απορριμμάτων.
Για αιώνες ο άνθρωπος «βρόμιζε» τη φύση γύρω του με τα «αποτελέσματα» της δραστηριότητας του. Όσο ο αριθμός των ανθρώπων αλλά και η καταναλωτική του δυνατότητα παρέμενε σε χαμηλά επίπεδα η φύση προσπαθούσε και σε ορισμένες περιπτώσεις κατάφερνε να «αυτοδιαχειριστεί» την κατάσταση ή τουλάχιστον η τελευταία παρέμενε σχετικά ελεγχόμενη.

Η σημερινή πραγματικότητα όμως είναι σημαντικά διαφοροποιημένη. Ο τεράστιος αριθμός των ανθρώπων σε συνδυασμό με τις όλο και αυξανόμενες καταναλωτικές «ανάγκες» του σύγχρονου δυτικού «πολιτισμού» και τη δημιουργία νέων υλικών μη βιοδιασπώμενων, δεν επιτρέπουν πια κανενός είδους φυσική αυτοδιαχείριση στο θέμα των απορριμμάτων. Αν το ανθρώπινο είδος δεν σκεφτεί πολύ σοβαρά πως θα αντιμετωπίσει τα απορρίμματα, που το ίδιο δυστυχώς παράγει, η έκρηξη της περιβαλλοντικής «βόμβας» θα είναι απλά θέμα χρόνου.
Πολλοί έχουν θεωρήσει τα σκουπίδια ευκαιρία για επιχειρηματική δραστηριότητα προσπαθώντας να πλουτίσουν από την ανθρώπινη ανάγκη διαχείρισης των απορριμμάτων. Έτσι πολλά μοντέλα – τερατουργήματα διαχείρισης σκουπιδιών έχουν κατά καιρούς κάνει την εμφάνιση τους.

Τέτοια τερατουργήματα περιλαμβάνουν από θάψιμο έως κάψιμο απορριμμάτων ή υπολειμμάτων τους, που επεξεργάζονται σε τεράστιες μονάδες, οι οποίες φυσικά καταναλώνουν μεγάλα ποσά ενέργειας προκειμένου να επιτύχουν το στόχο τους. Μέχρι και κεντρικές μονάδες κομποστοποίησης συμμείκτων έχουν δημιουργηθεί με παραγωγή ενός αμφιλεγόμενου παραπροϊόντος. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι γιγαντιαίες μονάδες επεξεργασίας χρειάζονται και πληθώρα δρομολογίων μεταφοράς των απορριμμάτων από τον τόπο παραγωγής στον τόπο επεξεργασίας. Φυσικά ο τόπος επεξεργασίας υποβαθμίζεται σημαντικά από την ύπαρξη τέτοιων μονάδων.

Από το σύνολο των παραγόμενων απορριμμάτων το οργανικό κλάσμα είναι αυτό που δημιουργεί τα σημαντικότερα προβλήματα στη διαχείρισή του. Είναι όμως και εκείνο που μπορεί τελικά να διαχειριστεί με τον οικονομικότερο και απλούστερο τρόπο.
Μια πρωτοποριακή όσο και παραδοσιακή – πρακτική ιδέα για τη διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων είναι η ανακύκλωσή τους μέσω της διαδικασίας της κομποστοποίησης και η επαναχρησιμοποίησή τους. Αυτή την ιδέα αποφάσισε η ομάδα του Re:Think να κάνει πράξη δημιουργώντας, σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας το πρότυπο Αυτοδιαχειριζόμενο Δίκτυο Συνοικιακής Κομποστοποίησης.

Το πρωτοποριακό της ιδέας είναι ότι μέσω της διαλογής στην πηγή και της παραγωγής κομπόστ σε τοπικό – συνοικιακό επίπεδο, με την βοήθεια των Συνοικιακών Κομποστοποιητών, που η ομάδα τοποθετεί, οι πολίτες από παραγωγοί απορριμμάτων γίνονται παραγωγοί χρήσιμου εδαφοβελτιωτικού – οργανικού λιπάσματος. Ένα οργανικό λίπασμα το οποίο οι ίδιοι χρησιμοποιούν προς όφελός τους.
Η ιδέα της αυτοδιαχείρισης των δικών μας οργανικών απορριμμάτων είναι επίσης πρωτοποριακή διότι αποκλείει τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των τοπικών κοινωνιών, για τη χωροθέτηση τόπων επεξεργασίας των απορριμμάτων. Η κάθε περιοχή διαχειρίζεται με τον τρόπο αυτό τα οργανικά που η ίδια παράγει χωρίς να επιβαρύνει καθόλου τις υπόλοιπες γύρω περιοχές.

Το οικονομικό όφελος είναι πολλαπλό αφού εξαλείφεται το κόστος αποκομιδής, μεταφοράς και επεξεργασίας χιλιάδων τόνων οργανικών απορριμμάτων, δηλαδή στην ουσία χιλιάδων τόνων νερού μια και τα οργανικά οικιακά υπολείμματα περιέχουν νερό σε ποσοστά πάνω από 80%. Ένα κόστος το οποίο επιβαρύνει το δήμο και κατ’ επέκταση το σύνολο των πολιτών. Ένα μεγάλο ποσό χρημάτων το οποίο συνήθως κατευθύνεται σε εργολάβους σκουπιδιών απομυζώντας την τοπική οικονομία και στερώντας πολύτιμη ρευστότητα από τις τοπικές αγορές.

Παραγωγή λιπάσματος από τα σκουπίδια

Η παραγωγή οργανικού εδαφοβελτιωτικού – λιπάσματος συμβάλλει επίσης στην οικονομική ελάφρυνση των νοικοκυριών, αφού μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καλλωπιστικά και καλλιέργειες, βελτιώνοντας την απόδοση και μειώνοντας το κόστος της παραγωγικής διαδικασίας.
Το παραγόμενο εδαφοβελτιωτικό είναι άριστης ποιότητας διότι προέρχεται από προδιαλεγμένα (καθαρά) οργανικά υλικά και όχι από σύμμεικτα απορρίμματα, ενώ η ποιότητά του ελέγχεται με τακτικές δειγματοληψίες, ώστε να είναι ασφαλές για χρήση στις καλλιέργειες. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η απόδοση των καλλιεργειών και το περιβάλλον αποφεύγει την ρύπανση και τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση χημικών λιπασμάτων, όπως ο ευτροφισμός.

Σημαντική επίσης είναι η εκπαίδευση των πολιτών σε ένα ιδιαιτέρως αποδοτικό σύστημα διαχείρισης και η στάση ζωής που υιοθετείται από αυτούς που συμμετέχουν στο δίκτυο. Μια καινούρια πραγματικότητα δημιουργείται που ουσιαστικά καλεί τον απαθή - οκνό καταναλωτή, να μετατραπεί σε ενεργό άνθρωπο αναλαμβάνοντας ο ίδιος τον ρόλο που του αναλογεί, στην διαχείριση ενός παγκόσμιου προβλήματος.
Εν κατακλείδι η διαλογή στην πηγή, η τοπική διαχείριση μέσω συνοικιακής κομποστοποίησης και ανακύκλωση των οργανικών υπολειμμάτων των νοικοκυριών, είναι ο πιο κοινωνικά σωστός, οικονομικός, και οικολογικός τρόπος διαχείρισής τους.

Τι έκανε λοιπόν η ομάδα του Re:Think όλον αυτό τον καιρό; Τοποθέτησε 61 συνολικά συνοικιακούς κομποστοποιητές στους οποίους οι πολίτες κομποστοποίησαν μέχρι στιγμής εκατοντάδες τόνους αστικών οργανικών απορριμμάτων. Επιμελήθηκε την λειτουργία τους φροντίζοντας να λειτουργούν πάντα στο καλύτερο δυνατό επίπεδο. Εκπαίδευσε τις ομάδες κατοίκων και τους φορείς που ανέλαβαν κομποστοποιητές. Μπήκε στα σχολεία εκπαιδεύοντας μικρούς μαθητές. Πιστοποίησε την ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ με την συνεργασία του οργανισμού ΕΛΓΟ Δήμητρα. Και όλα αυτά με το ελάχιστο δυνατό κόστος για το δήμο της Καλαμάτας και το μέγιστό δυνατό όφελος για τους πολίτες και το περιβάλλον.

Εν συντομία πάνω από 700 τόνους οργανικών υπολλειματων και υπό τις δύσκολες πρωτόλειες συνθήκες ενός τέτοιου εγχειρήματος, έχουν κομποστοποιηθει στο πλαίσιο του Δικτύου Συνοικιακής κομποστοποίησης ,ενώ πλούσιο χούμο αρίστης ποιότητας έχει παραχθεί και διανεμηθεί στα μέλη του δικτύου, κατάλληλο για χρήση σε καλωπιστικά και εδώδιμα είδη. Να ξανατονίσουμε οτι αυτό το προιόν δεν έχει καμία σχέση και είναι απείρως καλύτερο από τα παραγόμενα προιόντα που προέρχονται από σύμμεικτη κομποστοποίηση. Εκατοντάδες δράσεις εκπαίδευσης και ενημέρωσης έχει πραγματοποίησει το RE:THINK, όπως και δημιουργικής ανακύκλωσης με εμφανή πλέον αποτελέσματα στην πόλη. Πολλές οι εργατοώρες του εγχειρήματος που δεν αποζημιώνονται , μεγάλη η εθελοντική προσφορά απο τα μέλη της ομάδας μέχρι εξαντλήσεως και πολλά τα κόστη που έχει γλιτώσει ο Δήμος. Και υπό τις παρούσες δύσκολες οικονομικές συνθήκες τέτοιες πραγματικά καινοτόμες και υπέρ του κοινωνικού συνόλου πρωτοβουλίες θεωρούμε, οτι χρειάζεται να υποστηρίζονται πρώτα από όλα και μετά η όποια βιομηχανία, αν όντως θέλουμε μια πραγματική και όχι κατ’ επίφαση βιώσιμη κοινωνία.

Η συνέχεια περιλαμβάνει παρουσιάσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας μας του πρότυπου δικτύου που με την υποστήριξη και του δήμου δημιουργήσαμε. Ήδη έχουν γίνει παρουσιάσεις στην Αίγινα, την Κυπαρισσία και ακολουθούν η Μύκονος και η Μυτιλήνη. Τελικά ίσως κάτι αλλάζει στον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την έννοια «διαχείριση απορριμμάτων». Τέτοιες πρωτοβουλίες θα πρέπει να στηρίζονται έμπρακτα και να υιοθετούνται όχι μόνο από το Δήμο Καλαμάτας αλλά από Δήμους και περιφέρειες σε ολόκληρη τη χώρα.

Το Re:Think είναι καλεσμένο από την επιτροπή «Πράσινο Πανεπιστήμιο» του Πανεπιστημίου Αιγαίου που οργανώνει και προσκαλεί τον κάθε ενδιαφερόμενο, σε συνάντηση – συζήτηση την Παρασκευή 5 Ιουνίου 2015 με θέμα: Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στο Αιγαίο. Προβλήματα – Καλές Πρακτικές – Προοπτικές, ναι καλά καταλάβατε, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στην Μυτιλήνη!!!

Ενώνοντας 6 νησιά από το βόρειο, νότιο και το κεντρικό Αιγαίο, θα γίνει συζήτηση για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στα νησιά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται και την προοπτική της διαχείρισής τους και από την μεριά μας θα αναλύσουμε και θα τεκμηριώσουμε τις προτάσεις μας αλλά θα μοιραστούμε και την εμπειρία μας σαν ιδεάτες και διαχειριστές του Συνοικιακού Δικτύου Κομποστοποίησης που λειτουργούμε εδώ και 4 χρόνια στον Δήμο Καλαμάτας φέρνοντας μαζί μας έναν φρέσκο, πρώτο κομποστοποιητή για τους Μυτιληνιές/ούς.

Ελαχιστοποίηση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση: είναι oι λέξεις κλειδιά της συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 5 Ιουνίου 2015 στις 11:00 π.μ., στις αίθουσες τηλεδιάσκεψης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου θα δωθεί η δυνατότητα για παράλληλη σύνδεση των νησιών όπου βρίσκονται μονάδες του Πανεπιστημίου Αιγαίου και συγκεκριμένα στη Λέσβο, Λήμνο, Χίο, Σάμο, Ρόδο και Σύρο.

Καλεσμένοι είναι εκπρόσωποι των Δήμων και των Περιφερειών, φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ενεργοί πολίτες.

Και αφού τελειώσουμε με την Μυτιλήνη έχουμε να κάνουμε μια βόλτα και από Μύκονο! Όχι, είναι νωρίς για διακοπές, εκεί θα παρευρεθούμε σαν καλεσμένοι της Εβδομάδας Περιβάλλοντος που διοργανώνει το ΚΔΕΠΠΑ Μυκόνου, μια Εβδομάδα γεμάτη από πολιτιστικές εκδηλώσεις και συζητήσεις που έχουν σκοπό την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των κατοίκων του νησιού για το περιβάλλον. Εμείς υποστηρίζουμε την πρωτοβουλία του Δήμου στο σύνολό της, ωστόσο θα είμαστε εκεί μόνο την Κυριακή και θα φροντίσουμε να μας φτάσει ώστε να μπει ο σπόρος για ένα ακόμα Δίκτυο Συνοικιακής Κομποστοποίησης. Ναι, καλά καταλάβατε, ένας δεύτερος κομποστοποιητής θα ταξιδέψει μαζί μας και είναι έτοιμος για να παράξει, με την βοήθειά σας, πλούσιο, νησιώτικο κομπόστ!

Εδώ έχετε το πρόγραμμα της μυκόνου, ενώ από κάτω μπορείτε να δείτε τους κομποστοποιητές κατά την διάρκεια και μετά το πέρας του emballage (ελληνιστί αμπαλάζ) και τέλος εδώ η σελίδα μας στο facebook.

Διαβάστε ακόμη:Φτιάχνω κομπόστ για λίπανση εδάφους