Πολλαπλασιασμός δέντρων με σπόρο

Σπορά δέντρων με σπόρο: η διαδικασία ψύχους

1. Πως θα προμηθευτούμε καλό σπόρο: Θα τον μαζεύουμε μόνοι μας.
Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να έχουμε καλό σπόρο. Για τους ξηρούς καρπούς (καρύδια, μύγδαλα, φιστίκια, κάστανα κλπ.) είναι πολύ εύκολο. Κρατούμε ώριμους και υγιείς καρπούς και τους διατηρούμε ως την εποχή της σποράς σε μέρος ξερό, ψυχρό και αεριζόμενο.
Για τους νωπούς καρπούς (αχλάδια, μήλα, κεράσια, νεράντζια, μούρα κλπ.) θέλει μια ιδιαίτερη φροντίδα. Παίρνουμε εντελώς ώριμους καρπούς είτε από μανάβη (όσοι σαπίζουν και δεν πουλιούνται) είτε από το ζαχαροπλάστη (να ξέρουμε ότι δεν έχουν βραστεί).
Τους τρίβουμε ή τους πλένουμε. Τους στεγνώνουμε και τους ξεραίνουμε στη σκιά και τους διατηρούμε σε μέρος ξερό αεριζόμενο και ψυχρό.

Οι σπόροι της νεραντζιάς δεν ξεραίνονται και δεν αποθηκεύονται, αλλά μόλις πλυθούν από τις σάρκες των νεραντζιών σπέρνονται η στρωματώνονται.
Το ίδιο γίνεται και για τους σπόρους της ελιάς. Αν ξεραθούν, πολύ δύσκολα βλαστάνουν.
Οι σπόροι της μουσμουλιάς χάνουν εντελώς τη βλαστική τους ικανότητα μετά 15-20 μέρες. Για αυτό πρέπει αμέσως να σπέρνονται ή να στρωματώνονται.

2.Τους αγοράζουμε από τα εμπορικά καταστήματα. Επειδή όμως η βλαστική ικανότητα των σπόρων για τα περισσότερα δέντρα μόλις διαρκεί μήνες-ένα χρόνο, πρέπει να προσέχουμε πολύ στην αγορά των σπόρων.

2. Πως και γιατί στρωματώνουμε τους σπόρους
Οι σπόροι των δέντρων, μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά, βερικοκιά, κερασιά, βυσσινιά, δαμασκηνιά, μουσμουλιά, ελιά, φιστικιά, νεραντζιά, χαρουπιά, λωτός και κράταιγος (τσαπουρνιά) δεν φυτρώνουν εύκολα, αν δεν βρεθούν για 40-60 μέρες σε περιβάλλον υγρό και ψυχρό, έτσι που το ξυλώδες περίβλημα να υποστεί μια τέτοια αλλαγή, για να σκάσει και να βγει εύκολα το φύτρο. Για αυτό πρέπει πριν αρχίσουν οι ζέστες και έλθει η εποχή φυτρώματος και βλάστησης να σπείρουμε τους σπόρους μας σε σπορείο νωρίς το φθινόπωρο-χειμώνα ή καλύτερα να τους στωματώσουμε σε πλυμένη άμμο. Το στρωμάτωμα γίνεται το Νοέμβρη-Δεκέμβρη για τα ζεστά μέρη και το Δεκέμβρη-Φλεβάρη για τα ψυχρά.

Παίρνουμε ένα κιβώτιο ή γλάστρα τρύπια, όχι βαθύτερο από 40 πόντους και βάζουμε χοντρά χαλίκια ή κομμάτια κεραμιδιών σε πάχος 10 π. Κατόπιν ένα στρώμα υγρή, πλυμένη καλά, χωρίς χώμα και κοπριές, ποταμίσια άμμο σε πάχος 4-5 πόντους και πάνω σε αυτό σπέρνουμε τους σπόρους, τους πιέζουμε με ένα σανίδι, τους σκεπάζουμε με άλλο στρώμα 2-3 πόντους από την ίδια άμμο.
Οι σπόροι να είναι απλόχωρα κάπως ώστε να μη καλύπτει ό ένας τον άλλο, άλλα να χωρίζονται με άμμο. Βάζουμε 4-5 στρώματα σπόρων για τους χοντρούς σπόρους (καρύδια, βερίκοκα κλπ.) και 1-2 στρώματα για του ψιλούς (μήλο, αχλάδι κλπ.). Το τελευταίο στρώμα της άμμου να είναι 6-8 πόντοι.

Προτού στρωματώσουμε τους σπόρους, καλό είναι να τους μουσκεύουμε σε νερό για 48 ώρες, αλλάζοντας το νερό δυο φορές τη μέρα. Το φούσκωμα διευκολύνει το φύτρωμα. Επίσης χωρίζουμε τους, κούφιους, που επιπλέουν.
Αν αργήσαμε να στρωματώσουμε και πλησιάζει η βλάστηση, τότε μπορούμε να βάλουμε το κιβώτιο με τους σπόρους σε ψυγείο, όπου υπάρχει, με θερμοκρασία μηδέν και να μείνει εκεί 30-40 μέρες.

Όταν θέλουμε λίγα φυτά, βάζουμε τους σπόρους σε μικρή γλάστρα ή κουτί.
Τα κιβώτια με τους στρωματωμένους σπόρους τα τοποθετούμε σε ψυχρά βορεινά μέρη και όταν πλησιάζει η εποχή της σποράς (αφού θα έχουν περάσει 40-60 μέρες), τα βάζουμε σε προσηλιακώτερα μέρη. Διατηρούμε κανονική υγρασία. Η άμμος δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ ξερή ούτε πολύ υγρή.

Οι σπόροι της ελιάς πρέπει, προτού στρωματωθούν, να βουτηχτούν για 10 ώρες σε αλισίβα, που έγινε με 6 μέρη στάχτη, 1 μέρος ασβέστη και 20 μέρη νερό.

Στα κασόνια οι σπόροι θα μείνουν ώσπου να αρχίσουν να σκάζουν και να βγάζουν φύτρα.
Ανάλογα με την εποχή παρατείνουμε η επισπεύδουμε το φύτρωσα είτε αφήνοντας τα κιβώτια σε ψυχρό μέρος για περισσότερες μέρες είτε μεταφέρνοντάς τα σε ζεστότερο.

3. Σπορείο: Πως και πότε σπέρνουμε
Στο σπορείο σπέρνονται οι στρωματωμένοι σπόροι ή οι σπόροι που δεν στρωματώνονται και σπέρνονται απ’ ευθείας.
Το σπορείο πρέπει να είναι ανάλογο με εκείνο των λαχανικών. Το έδαφος του σπορείου θα είναι ελαφρό αμμοαργιλλώδες, στραγγερό καλλιεργημένο καλά σε βάθος 30-40 πόντους και κοπρισμένο με 7.000-8.000o οκ. χωνεμένη κοπριά στο στρέμμα. Δηλαδή σε μια πρασιά 4.5 τετραγωνικών μέτρων (μάκρος 3 μ. και πλάτος 1.5 μ.) 30 οκ. κοπριά. Χωρίζεται σε πρασιές και διευθετείται έτσι που να ποτίζεται με κατάκλιση.

Σπέρνουμε όταν σκάζουν τα φύτρα στους στρωματωμένους σπόρους. Στα αμύγδαλα καλό είναι να έχουν μάκρος 2-2.5 πόντους. Σπέρνουμε στα πεταχτά η και σε γραμμές, που απέχουν 25-30 πόντους. Όταν σπέρνουμε στη γραμμή, ανοίγουμε αυλάκια βάθους 2-3 πόντων και εκεί βάζουμε τους σπόρους.
Σκεπάζουμε τους σπόρους με στρώμα κοπροάμμου (1 μέρος κοπριά και 1 μέρος άμμο) σε πάχος 2-3 πόντους. Ποτίζουμε ελαφρά με ποτιστήρι με ψιλές τρύπες.
Στο σπορείο σπέρνονται οι ψιλοί σκόροι. Οι χοντροί σπόροι σπέρνονται απ’ ευθείας στο φυτώριο. Μερικοί (καρύδια αμύγδαλα) μπορούν να σπαρθούν και απ’ ευθείας στον κήπο ή στο χωράφι.

Ανάπτυξη στο σπορείο

Ποτίζουμε πρωί και βράδυ με ποτιστήρι. Μόλις μαζί με το φύτρωμα των σπόρων βγαίνουν και ζιζάνια, σπεύδουμε να βοτανίσουμε. Όπου βλέπουμε ύποπτα σημεία αρρώστιας, ραντίζουμε με γαλαζόπετρα 1 %. Στη ροδακινιά και τη δαμασκηνιά χρησιμοποιούμε αυτοβρασθέν θειάφι. Η γαλαζόπετρα τα καίει.

Ποτίζουμε με τρεχούμενο νερό, αφού τα δενδρύλλια κάνουν 4-5 φύλλα. Βοτανίζουμε και σκαλίζουμε. Ραντίζουμε με γαλαζόπετρα για τίς αρρώστιες και νικοτίνη 0.1% για τα σκουλήκια, έντομα, μελίγκρες κλπ. θειαφίζουμε όπου παρουσιαστεί προσβολή από μπάστρα (ωΐδιο), έκτος από τη βερικοκιά, που τη ραντίζουμε με νικοτίνη. Όταν η βλάστηση είναι καχεκτική, λιπαίνουμε με νίτρο δυο φορές στα σκαλίσματα. Σε κάθε δόση βάζουμε 40 δράμια νίτρο στη βραγιά των 4.5 τετραγωνικών μέτρων.
Τα δενδρύλλια μένουν συνήθως στο σπορείο μια βλαστική περίοδο, γίνονται ψηλά 0,3-1 μ. και την επόμενη χειμερινή περίοδο μεταφυτεύονται στο φυτώριο ή στο οριστικό μέρος. Στο φυτώριο επίσης θα φυτευτούν και τα μοσχεύματα, οι καταβολάδες κλπ.

Πηγή: Η πρακτική Γεωπονία-Δημήτριου Παπασωτηρίου-Αθήνα 1952

Διαβάστε ακόμη:Σπόροι: διάρκεια ζωής