Πολλαπλασιασμός και μπόλιασμα δέντρων

Πως φυτεύουμε μπολιάζουμε και πολλαπλασιάζουμε δέντρα

Πολλαπλασιασμός αχλαδιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο κοινής αχλαδιάς, κυρίως για εδάφη γόνιμα, βαθιά κλπ. και με σπόρους γκορτσιάς για εδάφη ξερά, φτωχά κλπ. Όταν κάνουμε φυτείες αχλαδιάς πρέπει να φυτεύουμε περισσότερες ποικιλίες μαζί, γιατί μερικές ποικιλίες δεν γονιμοποιούνται καλά με τη δική τους γύρη και χρειάζονται ξένη γύρη.

Μπολιάζεται:

1. Σε γκορτσιά, για εξημέρωση των εκατομμυρίων γκορτσιών.
2. Σε γκορτσιά με σπόρο (στο φυτώριο), για φτωχά κλπ. εδάφη.
3. Σε κοινή αχλαδιά, για γόνιμα στραγγερά κλπ. εδάφη.
4. Σε κυδωνιά για αμμοαργιλλώδη ποτιστικά εδάφη. Η συγγένεια με την κυδωνιά είναι μικρή. Στο σημείο του εμβολιασμού δημιουργείται εξόγκωμα. Διαταράσσεται η κανονική κυκλοφορία των χυμών. Η αχλαδιά γίνεται μικρή και ζει λίγα χρόνια. Κάνει όμως πολλά νόστιμα, χυμώδη και μεγάλα αχλάδια.
5. Σε κράταιγο, για ξερά ασβεστούχα εδάφη. στ) Σε σουρβιά. Άριστο υποκείμενο για εδάφη φτωχά, όπου ευδοκιμεί η σουρβιά. Το συνηθισμένο υποκείμενο που φυτώρια είναι η κοινή αχλαδιά.

Πολλαπλασιασμός μηλιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Κυρίως χρησιμοποιούμε σπόρο αγριομηλιάς και κατόπιν άλλων μηλιών. Σπόρο γκορτσιάς και τσαπουρνιάς συνήθως δεν χρησιμοποιούμε.
Μπολιάζεται: α) Σε ξινομηλιά από σπόρο ή σε άγρια επί τόπου για εδάφη γόνιμα αργιλοαμμώδη δροσερά, β) σε γλυκομηλιά από σπόρο ή σε άγρια γλυκομηλιά για τα γονιμότερα εδάφη. γ) Σε χαμομηλιά. Από σπόρο για μέτρια γόνιμα εδάφη. δ) σε γκορτσιά και σε τσαπουρνιά για ξερά εδάφη, ασβεστούχα, φτωχά. Συνήθως δεν χρησιμοποιούνται για υποκείμενα οι γκορτσιές και οι τσαπουρνιές.

Πολλαπλασιασμός κυδωνιάς
Πολλαπλασιάζεται κυρίως με μοσχεύματα, που ριζώνουν πολύ εύκολα. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν χρησιμοποιείται συνήθως.
Μπολιάζεται: σε κυδωνιά όταν θέλουμε ν’ αλλάξουμε την ποικιλία. Σε κράταιγο για να καλλιεργήσουμε κυδωνιές σε ξερά χαλικώδη εδάφη.

Πολλαπλασιασμός βερικοκιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Μπολιάζεται σε διάφορα υποκείμενα, που έγιναν με σπόρο, έκτος από τη δαμασκηνιά, που μπορεί να γίνει και με μοσχεύματα, α) Σε βερικοκιά, για νοτιότερα μέρη, για εδάφη ελαφρά, ζεστά, β) Σε μυγδαλιά (πικραμυγδαλιά ή σκληρότσουφλη) για νότια μέρη, για ξερά, στραγγερά εδάφη. Δεν κολλάει καλά το μπόλι και ξεμασχαλίζεται με τους αέρηδες. Για να αποφύγουν αυτό το ελάττωμα οι καλοί δεντροκαλλιεργητές μπολιάζουν την αμυγδαλιά με ροδακινιά και κατόπιν τη ροδακινιά με βερικοκιά. γ) Σε ροδακινιά. Γιά νοτιότερα μέρη. Για ελαφρά ασβεστούχα εδάφη, δεν συνηθίζεται, γιατί η ροδακινιά προσβάλλεται από αρρώστιες. δ) Σε δαμασκηνιά, για βορεινότερα μέρη. Για εδάφη σφιχτότερα που συγκροτούν υγρασία. Είναι καλό υποκείμενο. ε) Σε κορομηλιά. Για τα ίδια εδάφη και κλίματα, άλλα οι βερικοκιές δεν παίρνουν μεγάλη ανάπτυξη.

Πολλαπλασιασμός ροδακινιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο.

Μπολιάζεται:

1. Σε ροδακινιά από σπόρο. Είναι το καλύτερο, υποκείμενο. Τα μπόλια αναπτύσσονται γρήγορα και καρποφορούν νωρίς.
2. Σε αμυγδαλιά. για εδάφη ξερότερα, χαλικώδη, ασβεστώδη, βαθιά, που δεν ποτίζονται ή ποτίζονται λίγο.
3. Σε βερικοκιά. Για εδάφη ξερά φτωχά, δεν προτιμάται.
4. Σε δαμασκηνιά. για εδάφη με περισσότερη υγρασία και ψυχρότερα μέρη. τα καλύτερα υποκείμενα είναι η ροδακινιά και η αμυγδαλιά.

Πολλαπλασιασμός δαμασκηνιάς - κορομηλιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο, μοσχεύματα και παραφυάδες. Με μοσχεύματα και παραφυάδες δεν είναι καλός τρόπος πολλαπλασιασμού. Τα δέντρα δεν είναι ανθεκτικά και δίνουν μέτριες αποδόσεις. Για αυτό πάντοτε προτιμάται ο πολλαπλασιασμός με σπόρο.
Για τη δαμασκηνιά καλό είναι να χρησιμοποιούμε τους σπόρους της αγριοδαμασκηνιάς και για τις κορομηλιές τους σπόρους της αγριοκορομηλιάς. Οι σπόροι της τσαπουρνιάς δεν είναι κατάλληλοι, γιατί ο εμβολιασμός δεν πετυχαίνει καλά.

Γενικότερα δε για τις δαμασκηνιές καλό είναι να χρησιμοποιούμε σπόρους δαμασκηνιάς και για τις κορομηλιές σπόρους κορομηλιάς.
Μπολιάζεται σε δαμασκηνιά και κορομηλιά και ειδικότερα για καλύτερη βλάστηση και ανάπτυξη του δέντρου οι δαμασκηνιές σε δαμασκηνιές και οι κορομηλιές σε κορομηλιές, χωρίς εννοείται να σημαίνει ότι οι κορομηλιές δεν μπολιάζονται σε δαμασκηνιές και αντίστροφα. Πιάνει επίσης το μπόλι και σε μυγδαλιά, βερικοκιά, ροδακινιά, αλλά δεν συνηθίζεται. Τα υποκείμενα αυτά είναι πιο ντελικάτα από τη δαμασκηνιά και δεν χρησιμοποιούνται.

Πολλαπλασιασμός κερασιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο κερασιάς, αγριοκερασιάς (μαχαλέπιος) και βυσσινιάς.
Οι καλύτεροι σπόροι είναι από μισοάγριες γλυκοκερασιές. Οι σπόροι της ήμερης κερασιάς είναι συνήθως κούφιοι. Για εδάφη ξερά ασβεστώδη κατάλληλος είναι ο σπόρος της μαχαλεπίου. Ο σπόρος της βυσσινιάς δίνει υποκείμενα νάνα και καχεκτικά. Για αυτό δεν χρησιμοποιείται. Επίσης η κερασιά μπορεί να πολλαπλασιαστεί με παραφυάδες, άλλα συνήθως δεν προτιμάται αυτός ο τρόπος.

Η κερασιά μπολιάζεται:

1. σε γλυκοκερασιά. Είναι το καταλληλότερο υποκείμενο για τα ορεινά και ψυχρά μέρη, που γόνιμα εδάφη τα μπόλια γίνονται πολύ μεγάλα. Από τη γλυκοκερασιά καλύτερες είναι οι κοκκινόκαρπες.
2. σε κοινή κερασιά. από σπόρο εκλεκτών ποικιλιών. Καλό υποκείμενο σαν το προηγούμενο. Τα μπόλια γίνονται λίγο μικρότερα από το προηγούμενο. Για πλαγιές, κοιλάδες κλπ.
3. Σε μαχαλέπιο. Για ξερά ασβεστούχα, ζεστά εδάφη. Είναι πολύ καλό υποκείμενο για όλες σχεδόν τις ποικιλίες της κερασιάς και προ παντός για ξερά εδάφη. Μπολιάζεται πάντοτε στο μάτι σε νέα φυτά. Τα άλλα είδη εμβολιασμό δεν πετυχαίνουν.

Πολλαπλασιασμός βυσσινιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και παραφυάδες. Χρησιμοποιείται ο σπόρος της ίδιας της βυσσινιάς. Βγάζει πολλές παραφυάδες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολλαπλασιασμό.
Μπολιάζεται κυρίως σε βυσσινιά. Μπορεί να μπολιαστεί και σε διάφορες ποικιλίες κερασιάς.

Πολλαπλασιασμός νεραντζιάς, πορτοκαλιάς, λεμονιάς, μανταρινιάς, περγαμόντου
Τα ξινά πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα, καταβολάδες, σπόρο και εμβολιασμό.
Ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα και καταβολάδες ήταν άλλοτε συνηθισμένος, προ παντός για την κιτριά, λεμονιά και φράπα. Εγκαταλείφθηκε ή εγκαταλείπεται ο τρόπος αυτός. Τα δέντρα που προέρχονται από μοσχεύματα ή καταβολάδες προσβάλλονται από κομμίωση και καταστρέφονται. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο νεραντζιάς έχει πάρει γενική εφαρμογή. Ο κάθε καλλιεργητής μπορεί να κάνει ένα μικρό φυτώριο ξινών στην άκρη του κήπου του για τις ανάγκες του.

Πολλαπλασιασμός με σπόρο. Παίρνουμε σπόρους από την κοινή νεραντζιά. Μαζεύουμε νεράντζια εντελώς ώριμα από υγιή δέντρα. 15 μέρες το βραδύτερο μετά το μάζεμα τα ανοίγουμε και διαλύουμε τη σάρκα μέσα σε νερό. Οι σπόροι κάθονται στον πάτο. Χύνουμε το νερό και τις σάρκες. Πλένουμε καλά τους σπόρους και τους απλώνουμε στον ίσκιο να στεγνώσουν. Αμέσως μετά το στέγνωμα τους σπέρνουμε στο σπορείο ή, αν είναι νωρίτερα από τον Απρίλη-Μάη, τους στρωματώνουμε. Όταν σκάσουν οι στρωματωμένοι σπόροι, τους σπέρνουμε που πεταχτά ή σε γραμμές που απέχουν 15-20 πόντους και πάνω στη γραμμή οι σπόροι θα απέχουν 5 πόντους. Τους σκεπάζουμε σε βάθος 2-3 πόντους με κοπρόχωμα. Τους σκεπάζουμε και στις μεγάλες ζέστες.

Μεταφυτεύονται τον επόμενο χειμώνα στο φυτώριο σε γραμμές που απέχουν 70-80 πόντους και πάνω στη γραμμή 40 πόντους, αφού προηγούμενα κουρευτούν ο βλαστός και οι ρίζες. Αντί να μεταφυτευτούν σε φυτώριο, αφήνονται στο σπορείο 2 χρόνια να δυναμώσουν και κατόπιν μεταφυτεύονται απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος. Αυτό γίνεται, όταν είμαστε σε θέση να περιποιηθούμε τα νεαρά δενδρύλλια στο χωράφι καθώς θα τα περιποιούμασταν στο φυτώριο. Το καλοκαίρι, αν έχουν πάχος ένα πόντο περίπου, τα μπολιάζουμε με μάτι. Το μπόλιασμα γίνεται όσο μπορούμε πιο ψηλά (60-80 πόντους) για να έχει το ξυνόδεντρο ψηλό κορμό νεραντζιάς και αντέχει στην κομμίωση. Στο φυτώριο μένει το μπόλι 2-3 χρόνια. Μονοβεργίζεται την πρώτη χρονιά και, αν είναι γερό, διακλαδώνεται (σταυρώνεται). Το δεύτερο χρόνο σταυρώνεται και αρχίζει το δεντράκι να παίρνει το σχήμα του και είναι έτοιμο για φύτεμα στο οριστικό μέρος.

Πολλαπλασιασμός αμυγδαλιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Πολλές φορές σπέρνετε ο σπόρος απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος χωρίς να μπολιαστεί. Τα δενδρύλλια που θα βγουν από το σπόρο δεν είναι άγρια, καθώς συμβαίνει με τα περισσότερα καρποφόρα, ή μάλλον πολύ λίγα αγριεύουν, γίνονται πικραμύγδαλα. Όσα αγριεύουν, μπολιάζονται.
Μπολιάζεται συνήθως σε αμυγδαλιά. Πιάνει και σε πικραμυγδαλιά, αλλά πικρίζουν λίγο τα μύγδαλα. Επίσης πιάνει και σε δαμασκηνιά, άλλα δεν ζει πολλά χρόνια. Επίσης πιάνει το μπόλι σε βερικοκιά και ροδακινιά, αλλά τα υποκείμενα αυτά δεν είναι ανθεκτικά.

Πολλαπλασιασμός καρυδιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Σε προφυλαγμένα μέρη φυτεύεται ο σπόρος σε οριστικό μέρος. Καλύτερα να φυτεύεται στο φυτώριο, να μεγαλώνει το δενδρύλλιο 3-5 μ. και κατόπιν να φυτεύεται. Έτσι αποκτάει ψηλό κορμό για ξύλο και μπορεί να φυτευτεί και σε ελεύθερα μέρη όπου κυκλοφορεί η κτηνοτροφία. Το ύψος αυτό το παίρνουν τα δενδρύλλια σε 3-4 χρόνια.
Συνήθως δεν μπολιάζεται. τα σκληρά βγαίνουν όμοια με το μητρικό φυτό. Τα αφράτα μόνο εκφυλίζονται λίγο αλλά μετά από πολλά χρόνια. Για να έχουμε καλά δέντρα διαλέγουμε καλό σπόρο. Σπανιότατα καταφεύγουμε στο μπόλιασμα, που είναι αρκετά δύσκολο. Χρησιμοποιούμε τον αυλοειδή ή τον υπόφλοιο στεφανίτη. Τον αυλοειδή σε νέα υποκείμενα και μπόλια. ο υπόφλοιος γίνεται τον Απρίλη-Μάη με μπόλια που είχαμε διατηρήσει από το χειμώνα.

Πολλαπλασιασμός καστανιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Τα κάστανα, όταν μαζευτούν από τα δέντρα, στρωματώνονται και σπέρνονται την άνοιξη στο φυτώριο ή απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος.
Μπολιάζεται σε καστανιά. Χρησιμοποιείται το κοιμώμενο μάτι, ο σχιστός και ο υπόφλοιος στεφανίτης. Οι αγριοκαστανιές για να μπολιαστούν πρέπει να δεχτούν μια σχετική προετοιμασία. Οι νέες αγριοκαστανιές μονοβεργίζονται και μπολιάζονται. Οι χοντρότερες κλαδεύονται το χειμώνα που κλωνάρια για να πετάξουν καινούργιους βλαστούς, γιατί ο κορμός δεν θα μπορούσε να μπολιαστεί. Οι πολύ γέρικες και κουφαλιασμένες κόβονται στη βάση για να πετάξουν από εκεί καινούργιους βλαστούς.

Το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο. Αν ο μπολιαστής δεν είναι προσεκτικός και επιδέξιος, η επιτυχία δεν είναι καλή.
Με μάτι μπολιάζουμε τον Αύγουστο Σεπτέμβρη τους λεπτούς βλαστούς. Με σχιστό μπολιάζουμε τους χοντρότερους βλαστούς (5-15 πόντους διάμετρο) το Μάρτη-Απρίλη μόλις αρχίζουν να φουσκώνουν τα δέντρα. Με υπόφλοιο τα ακόμη χοντρότερα (15-30 πόντους) τον Απρίλη-Μάη που έχει αρχίσει η βλάστηση και σηκώνει η φλούδα.

Πολλαπλασιασμός φουντουκιάς
Πολλαπλασιάζεται κυρίως με παραφυάδες. Μπορεί να μπολιαστεί με μοσχεύματα και καταβολάδες. ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν χρησιμοποιείται, εκτός αν θέλει κανένας να φτιάξει καμιά καινούργια ποικιλία. Το μπόλιασμα δεν χρησιμοποιείται, γιατί δεν πιάνουν εύκολα τα μπόλια και γιατί ή φουντούκια είναι δέντρο με παραφυάδες χωρίς κορμό και το μπόλι πρέπει συνεπώς να γίνει στη βάση (στο λαιμό) για να βγάλει παραφυάδες. Εκεί όμως το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο.

Πολλαπλασιασμός φιστικιάς
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο τσικουδιάς. Μπολιάζεται σε αγριοφιστικιά ή τερεβυθιά που χωρίζεται σε δύο είδη: την κοκορέτσια ή τζιτσιραβιά που φυτρώνει στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας και στην τσικουδιά ή τρεμυθιά που φυτρώνει κυρίως που Νησιά (Χίος). Το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο. Η φιστικιά βγάζει ρετσίνι στις τομές, που επηρεάζει την επιτυχία του μπολιού. Ο καλύτερος τρόπος για μπόλιασμα δενδρυλλίων στα φυτώρια και η εξημέρωση κοκορετσιών ή τσικουδιών είναι το μάτι με ανεστραμμένο JL για να μη πνιγεί το μπόλι από το ρετσίνι. Με το μάτι γίνεται μικρή τομή και βγαίνει λιγότερο ρετσίνι. Ετοιμάζουμε τα άγρια για να τα μπολιάσουμε. Κόβουμε τις παραφυάδες και τα περιττά κλωναράκια στα νέα. Τα πιο ηλικιωμένα τα κόβουμε στη βάση ή παραπάνω για να πετάξουν καινούργιους βλαστούς, που θα μπολιάσουμε. Για να πετύχει το μπόλι, πρέπει ο βλαστός να είναι καινούργιος με τρυφερή φλούδα. Προσέχουμε στις τομές, να μη τραυματίζουμε το ξύλο και προκαλούμε ροή ρετσινιού. Μπολιάζουμε τον Ιούνη ή τον Αύγουστο-Σεπτέμβρη με κοιμώμενο μάτι.

Όταν μπολιάζουμε τον Ιούνη, δεν κόβουμε αμέσως το υποκείμενο, άλλα λίγο λίγο ως τον επόμενο χειμώνα. Το απότομο κόψιμο μπορεί να ξεράνει και το μπόλι και το υποκείμενο. Όταν μπολιάζουμε με κοιμώμενο μάτι, κόβουμε τον επόμενο Μάρτη το βλαστό του υποκειμένου 15-20 πόντους πάνω από το μπόλι αφήνοντας προσωρινά 1-2 μικρούς βλαστούς για να τραβάνε τους χυμούς.
Οι εγκεντρισμοί γίνονται σε μεγαλύτερα δέντρα, άλλα με μικρότερη επιτυχία. Αν αποτύχουν, θα βλαστήσουν καινούργιοι βλαστοί, που θα μπολιαστούν το καλοκαίρι. Ο σχιστός γίνεται το Μάρτη και ο υπόφλοιος στεφανίτης αργότερα, για να σηκώνει η φλούδα. Τα σχίνα συγγενεύουν με τη φιστικιά. το μπόλι πιάνει αλλά δεν αναπτύσσεται καλά. Στα φυτώρια, και όπου μπορούμε που άγρια, ποτίζουμε 2-3 φορές πριν να μπολιάσουμε.

Πολλαπλασιασμός συκιάς
Πολλαπλασιάζεται κυρίως με μοοχεύματα. Κατόπιν με παραφυάδες και καταβολάδες. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν συνηθίζεται. Φυτεύονται στο φυτώριο και απ’ ευθείας στο χωράφι. Συνήθως δεν το κορφολογούμε. Αν το μόσχευμα είναι μακρύ, το κονταίνουμε στη βάση. Αν θα το κόψουμε στην κορυφή, πρέπει ή τομή να γίνει αμέσως μετά ένα μάτι.
Μπολιάζεται σε συκιά από σπόρο, σε άγρια ή σε οποιαδήποτε συκιά που θέλουμε να αλλάξουμε την ποικιλία. Το μπόλιασμα γίνεται με ανάποδο ή πλακίτη, συνήθως τον Αύγουστο. Με σχιστό αποφεύγουμε να μπολιάζουμε.

Πολλαπλασιασμός χαρουπιάς
Από τις χαρουπιές άλλες είναι αρσενικές, άλλες θηλυκές κι άλλες έχουν θηλυκά κι άλλες αρσενικά λουλούδια. Σε κάθε φυτεία θηλυκών πρέπει να υπάρχουν κι αρσενικά δέντρα (1 προς 10), που μεμονωμένα θηλυκά μπολιάζουμε ένα κλωνάρι με αρσενικό.
Η χαρουπιά μπολιάζεται σε άγρια χαρουπιά από σπόρο, που είναι κι αυτή άγρια. Μπολιάζουμε κατά προτίμηση με μάτι σε σχήμα Τ τον Απρίλη-Μάη. Μόλις πετύχει το μπόλι, κορφολογούμε το υποκείμενο αφήνοντας μόνο τον οδηγό. Σχιστό και υπόφλοιο σπανιότερα κάνουμε σε μεγαλύτερα υποκείμενα. Προτιμούμε ξανανιωμένους καινούργιους βλαστούς.

Διαβάστε ακόμη:Ποικιλίες δέντρων και επικονιαστές