Οι θεραπευτικές ιδιότητες και οι χρήσεις του ελαφοκέρατου

Πως χρησιμοποιούσαν το κέρατο ελαφιού

Διά τό λαφοκέρατον
Πρόκειται για εκτενέστερη των συνήθων συνταγή που αναφέρεται στις θεραπευτικές ιδιότητες του ελαφοκέρατου, αλλά και στον τρόπο παρασκευής σκόνης από αυτό για θεραπευτική χρήση.
Η συνταγή έχει πολλά κοινά με όσα σχετικά σημειώνει ο Διοσκουρίδης για το «έλάφειον κέρας». Στη συνταγή αυτή η σκόνη του ελαφοκέρατου συνιστάται να πίνεται με νερό «διά το χύμα». Η λέξη 'χύμα' σημαίνει το χύσιμο (ενν. χύμα κοιλίας), όπως φαίνεται και από άλλες συνταγές. Πρόκειται δηλαδή για ευκοιλιότητα ή δυσεντερία.

Συνιστάται ακόμη η σκόνη αυτή από το ελαφοκέρατο κατά της αιμόπτυσης και στις περιπτώσεις όπου βγάζει κανείς «φλέμα» από το στομάχι. Θεωρείται καλή για κάθε αρρώστια, ιδιαίτερα μάλιστα για τα δόντια. Συνιστάται το καλό τρίψιμό τους με τη σκόνη και το κράτημα της βρασμένης με ξίδι σκόνης στο στόμα, που κάνει καλό στα ούλα (τζιτζιά) και στα δόντια.

Το κάψιμο της σκόνης αυτής στη φωτιά διώχνει τα 'οφείδια' (=φίδια), ενώ «τό ξύλον καμένον νά τό πίνεις μέ μέλι βγάζει τάς λιβίθας (=έλμινθας)» και «τό κόκκαλον όσο είναι είς την καρδίαν», κάνει καλό, αν το πίνει όποιος έχει 'φαρμακωθεί' από οποιοδήποτε φαρμάκι . Ως τρόπος παρασκευής της σκόνης από το ελαφοκέρατο συνιστάται: «νά τό κόφεις κομμάτια, νά τό βάλεις είς τσουκάλι καινούργιο, νά τό βουλώσεις καλά, νά τό βάλεις είς φούρνον νά κάφει όσο νά γένει άσπρο, νά τό πλύνεις με νερόν καί νά γίνεται σκόνη».

Ο Διοσκουρίδης παρατηρεί για το «έλάφου κεράς κεκαυμένον» ότι πρέπει να πίνεται καμένο και ξεπλυμένο (σε ποσότητα δυο μικρών κουταλιών) από εκείνους που κάνουν την αιμόπτυση, που έχουν δυσεντερία, κοιλιακά κ.τ.λ., καθώς και ότι καθαρίζει τα δόντια, όταν τριφτεί σε αυτά, ενώ αν καεί ωμό ως θυμίαμα διώχνει τα ερπετά... και αν βραστεί (η σκόνη του) με ξίδι και γίνουν πλύσεις του στόματος με αυτή, ανακουφίζει από τους πόνους των γομφίων (δηλαδή των τραπεζιτών). Όμοιος με εκείνον της λαϊκής συνταγής είναι και ο τρόπος παρασκευής της σκόνης που συνιστά ο Διοσκουρίδης με κάψιμο του ελαφοκέρατου σε φούρνο κ.τ.λ.

Πιο συγκεκριμένα : «τοποθετείται κομμένο μέσα σε ωμή (άδεια) χύτρα, που κλείνεται καλά γύρω-γύρω με πηλό, και καίγεται μέσα σε καμίνι, ώσπου να ασπρίσει». Πρόκειται για καταπληκτική ομοιότητα της λαϊκής συνταγής με την αντίστοιχη του Διοσκουρίδη.

Αλλά και στο ’Περί απλών φαρμάκων' συνιστάται η σκόνη του ελαφοκέρατου να πίνεται κατά της δυσεντερίας (χύμα κοιλίας), αφού γίνει μαντζούνι με κρασί και μέλι, που έχει προηγουμένως βραστεί, αλλά και κατά της χρόνιας αιμόπτυσης μαζί με νερωμένο ξινό κρασί, και για το καθάρισμα των δοντιών μαζί με την προσθήκη λίγης μαστίχας.

Αλλά και για την αποβολή των ταινιών, πλατιών εντεροσκωλήκων, («πλατείαις έλμινθας εκτινάσσει») συνιστάται το καμένο ελαφίσιο κέρατο είτε σε ίσες ποσότητες μαζί με πιπέρι είτε μόνο του, αν το πάρει κανείς ως μαντζούνι μαζί με μέλι". Παρατηρούμε Λοιπόν ότι στον Διοσκουρίδη βρίσκουμε τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες που αποδίδει στο ελαφοκέρατο και η λαϊκή συνταγή του πιο πάνω γιατροσοφιού.

Δια να ασπρίσουν τα μαύρα δόντια

Η συνταγή συνιστά τρίψιμο των δοντιών με σκόνη καμένου ελαφοκέρατου.
Ο Διοσκουρίδης στο 'Περί ύλης ιατρικής' έργο του δίνει οδηγίες για το πώς παρασκευάζεται το καμένο ελαφοκέρατο και στη συνέχεια το συνιστά για τον καθαρισμό των δοντιών με τρίψιμο πάνω σ' αυτά. Στο Περί απλών φαρμάκων' σημειώνει ότι τα δόντια τα καθαρίζει (μεταξύ άλλων και) το καμένο κέρατο του ελαφιού, αφού αναμειχθεί με αυτό και λίγη μαστίχα.

Όταν θέλεις να ασπρίσεις τούς οδόντας

«...ελαφοκέρατον κάφε το, κάμε το αλεύρι, βάλε και μαστίχα και άλας, ανακάτωσε τα, τρίβε τους όδόντας και ασπρίζουν»”.

Και τα τρία φάρμακα της παραπάνω συνταγής συνιστώνται κατά παρόμοιο περίπου τρόπο χρησιμοποιούμενα για το άσπρισμα των δοντιών και από τον Διοσκουρίδη και μάλιστα και στα δύο έργα του. Πιο συγκεκριμένα:

Για το καμένο ελαφοκέρατο, για το οποίο μάλιστα μας δίνει και τον τρόπο καύσης και αλευροποίησης του (σε ωμό τσουκάλι κλεισμένο γύρω- γύρω με πηλό, ώσπου να γίνει λευκό) σημειώνει στο 'Περί ύλης Ιατρικής' ότι καθαρίζει και τα δόντια, όταν τρίβεται σ' αυτά”2. Στο ίδιο βιβλίο του παρατηρεί ότι η μαστίχα που παράγεται ως ρητίνη από το δέντρο σχίνος και λέγεται σχινίνη και από μερικούς μαστίχη, αναμειγνύεται και στα καθαριστικά των δοντιών φάρμακα. Τέλος, για το αλάτι σημειώνει στο ίδιο έργο του ότι έχει ιδιότητες καθαριστικές (ξεπλένει και καθαρίζει) και διαλυτικές και ότι επαλείφεται με μέλι και στις πλαδαρότητες και σηπτικές καταρροές των ούλων.

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι στο 'Περί απλών φαρμάκων' έργο του ο Διοσκουρίδης αναφέρει μαζί και τα τρία φάρμακα της παραπάνω ιατροσοφικής συνταγής για το καθάρισμα των δοντιών, παρατηρώντας ότι τα δόντια καθαρίζει το κέρατο τον ελαφιού καμένο, αφού προστεθεί (ανακατευθεί) και λίγη μαστίχα, αλλά και το λευκό αλάτι ανακατωμένο με μέλι και καμένο μέσα σε χύτρα, ώσπου να απανθρακωθεί.

Ελαφοκέρατο. (κέρας ελάφου) Κάθε δυο χρόνια, το έξω μέρος (περίβλημα) από το κέρατο τού ελαφιού πέφτει. Αυτό το κέρατο, το τρίβουν και το κάνουν σκόνη την οποία μεταχειρίζονται για φάρμακο:

1. για δυναμωτικό και θρεφτικό φάρμακο στους αναιμικούς, οπότε βράζουν πέντε δράμια από τη σκόνη αυτή σέ 50 δρ. νερό και από το ρόφημα αυτό, κρύο, πίνει ό άρρωστος από ένα ποτηράκι τού ούζου πρωί — μεσημέρι —βράδυ, μετά το φαγητό.
2. Την ίδια σκόνη την κάνουν αλοιφή με ανάλογο λάδι και αλείφουν τις λειχήνες τού προσώπου κάθε βράδυ προ τού ύπνου, ώσπου να εξαλειφθούν.
3. Όσοι πάσχουν από μαρασμό (μελαγχολία), ρίχνουν σέ μισή οκά νερό 20 δρ. σκόνη από ελαφοκέρατο, στύβουν μέσα ένα λεμόνι, προσθέτουν 100 δρ. κρασί αρετσίνωτο και τα βράζουν όλα μαζί ώσπου να πήξουν. Από την πηχτή αυτή, παίρνει ό άνθρωπος από μια κουταλιά της σούπας πρωί — μεσημέρι — βράδυ μετά το φαγητό.

Για να κλείσεις πληγή γλήγορα

Όταν έχει τινάς καμίαν πληγή και τρέχει ύλην πολλή, βάλε της σκόνη από λαφοκέρατο.

Εις πόνο δοντιού

Πάρε ένα δράμι πιπέρι και τρίψε το και βάλε και άλλο τόσο σκόνη από λαφοκέρατο, μα να το βάλεις εις την φωτιά το λαφοκέρατο να καεί έως να ασπρίσει και τότε τρίψε το να γίνει σκόνη να την βάλεις στο τριμμένο πιπέρι, και βάλε και ένα δράμι αλάτι τριμμένο και ανακάτωσε και τα τρία να γένουν ένα μίγμα και απ’ αυτό βάνε συχνά επάνω εις τα πονεμένα δόντια και υγιαίνουν.

Σε ρύσιν κοιλίας, ήγουν φλούσον

Εάν δε και είναι ρύσις αίματος, ως των γυναικών, καύσε λαφοκέρατο, κάμε το σκόνη να το πίνεις.

Πηγές:

• Οι επιβεβαιώσεις του Διοσκουρίδη στα δημοσιευμένα χειρόγραφα γιατροσόφια της Ηπείρου-Ευθαλία Κ. Τσαγκαλά
• Η λαϊκή Ιατρική στην Λευκάδα-Πανταζή Κοντομίχη
• Τα βότανα-Πάνου Αναγνωστόπουλου

Οι πληροφορίες που περιέχονται έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας ή την επίσκεψη σε άλλον ειδικό της υγείας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας. Μην χρησιμοποιείτε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη ιατρού. Οι φυσικές θεραπείες και τα βότανα δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης.
Η σελίδα δεν φέρει καμία ευθύνη: Διαβάστε τους όρους χρήσης

Διαβάστε ακόμη:Πως "φτιάχνουμε" φυσικό υαλουρονικό οξύ